Ο Αντόνιο Γκράμσι, που τότε διεύθυνε το περιοδικό της Αριστεράς Ordine Nuovo, τον υπερασπίζεται. Τα μυθιστορήματα που ακολουθούν ("Παρθένα δεκαοκτώ καρατίων", "Το πείραμα του Ποτ", "Οι χορτοφάγοι του έρωτα" και "Ξανθιά δολιχοκέφαλη" -όλα γραμμένα την περίοδο 1921-1937), με τους προκλητικούς τίτλους, τα σκανδαλώδη εξώφυλλα και την ειρωνική, σαρκαστική γραφή τους, γεμάτη ευφυολογήματα και αφορισμούς, κατακτούν τους Ιταλούς αναγνώστες. Τα ευπώλητα βιβλία του κατάσχονται επανειλημμένως από το φασιστικό καθεστώς, αλλά σύντομα επανακυκλοφορούν χάρη στις παρεμβάσεις του ίδιου του Μουσολίνι.

Το 1924 εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό "Le Grandi Firme", από τις σελίδες του οποίου παρήλασαν τα μεγαλύτερα ονόματα της ιταλικής λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου, όπως οι: Ακίλε Καμπανίλε, Γκράτσια Ντελέντα, Λουίτζι Πιραντέλο κ.ά. Η έκδοση δύο ακόμα περιοδικών με τεράστια απήχηση τον φέρνει αντιμέτωπο με το λογοτεχνικό κατεστημένο και το φασιστικό καθεστώς. Στις 11 Ιανουαρίου 1928 κατηγορείται για πολιτική δράση ενάντια στους θεσμούς και το καθεστώς, πρόκληση ανηθικότητας μέσω δημοσιευμάτων κ.λπ. και συλλαμβάνεται. Δύο εβδομάδες αργότερα αποφυλακίζεται και για μερικά χρόνια ακόμη απολαμβάνει την ευρεία δημοτικότητά του. Κατηγορείται από πολλούς, το 1935, για χαφιεδισμό σε βάρος αντιφασιστών Ιταλών διανοουμένων· θύματά του αναφέρονται συγγραφείς όπως ο Παβέζε και ο Λέβι, ο δραστήριος εκδότης Εϊνάουντι, ο φιλόσοφος Μπόμπιο κ.ά.Ο ρόλος του Πιτιγκρίλι παραμένει επικίνδυνα σκοτεινός μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1948, μην μπορώντας να πείσει για την αθωότητά του, αναγκάζεται να καταφύγει στην Αργεντινή. Αρχίζει έτσι η σταδιακή πτώση της δημοτικότητάς του.

Τα τρία βιβλία του που κυκλοφόρησαν στη δεκαετία του '40, "Ο Μωυσής και ο ιππότης Λευί", "Η θαυμαστή περιπέτεια" και η "Κολυμπήθρα του Σιλωάμ", περιέχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία και ο συγγραφέας ομολογεί δημοσίως τη μεταστροφή του στον καθολικισμό. Σύσσωμη η κριτική τα θεωρεί ως τα πιο ώριμα λογοτεχνικά έργα του - ωστόσο δε γνωρίζουν καμία εμπορική επιτυχία. Το 1955, ο Πιτιγκρίλι επιστρέφει στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Παρίσι, όπου συνδέεται φιλικά με τον Σαρτρ, την Μποβουάρ και τον Κοκτό. Διαπιστώνοντας πως η σκοτεινή πολιτική του δράση έχει ξεχαστεί, το 1961 αποτολμά, ύστερα από είκοσι περίπου χρόνια αυτοεξορίας, να επιστρέψει στο Τορίνο. Από τότε και μέχρι το θάνατό του, το 1975, πηγαινοέρχεται ανάμεσα στο Παρίσι και το Τορίνο, συνεχίζει να αρθρογραφεί σε περιοδικά και εφημερίδες (κυρίως της Καθολικής Εκκλησίας) και εκδίδει πλήθος βιβλίων με διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια και αφορισμούς.

πηγή βιβλιοnet