Η συνεργασία των ερευνητών του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του ΙΤΕ με τους ξένους επιστήμονες αποκαλύπτει ότι η δράση της ασπιρίνης προσομοιώνει τα ευεργετικά για τον οργανισμό αποτελέσματα της περιορισμένης πρόσληψης θερμίδων, χωρίς όμως να επιφέρει υποσιτισμό, πράγμα που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα.

Η δρ Μαρία Μαρκάκη και ο δρ Νεκτάριος Ταβερναράκης (καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κρήτης και πρόεδρος του ΙΤΕ), σε συνεργασία με την ομάδα του καθηγητή Guido Kroemer του Πανεπιστημίου Ρενέ Ντεκάρτ του Παρισιού, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Cell Reports», έδειξαν ότι η ασπιρίνη και ο ενεργός μεταβολίτης της, το σαλικυλικό οξύ, καταστέλλουν τη δράση ενός ειδικού ενζύμου, της ακετυλοτρανσφεράσης EP300, βοηθώντας έτσι την κυτταρική διαδικασία της αυτοφαγίας.

Μέσω της αυτοφαγίας το κύτταρο αποικοδομεί τα συστατικά του, όπως τις πρωτεϊνες, τα λιπίδια και τα άλλα μακρομόριά του, καθώς και τα κατεστραμμένα ή περιττά υποκυτταρικά οργανίδια. Η αυτοφαγία θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους μηχανισμούς αντιγήρανσης, επειδή εξασφαλίζει την ανακύκλωση και συνεπώς την ανανέωση των συστατικών του κυττάρου, συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων οργανιδίων όπως τα μιτοχόνδρια.

Έχει παρατηρηθεί από προηγούμενες μελέτες ότι διάφορες παρεμβάσεις που ενισχύουν την αυτοφαγία, μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα των σχετιζόμενων με την ηλικία ασθενειών και να βελτιώσουν την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής. Οι παρεμβάσεις αυτές μπορεί να είναι διατροφικές (νηστεία ή μείωση πρόσληψης θερμίδων), συμπεριφορικές (σωματική άσκηση) ή φαρμακολογικές. Πειραματιζόμενοι με το νηματώδη σκώληκα Caenorhabditis elegans και το ποντίκι Mus musculus, οι δύο ερευνητικές ομάδες από Ελλάδα και Γαλλία έδειξαν ότι η χορήγηση της ασπιρίνης ουσιαστικά μιμείται τα ευεργετικά αποτελέσματα της περιορισμένης πρόσληψης θερμίδων, χωρίς όμως να προκαλεί υποσιτισμό.

Όπως γράφει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, αυτό επιτυγχάνεται, επειδή η ασπιρίνη έχει την ικανότητα να μειώνει τα επίπεδα της τροποποίησης (ακετυλίωσης) των πρωτεϊνών του κυττάρου που προκαλούνται από συγκεκριμένα ένζυμα (ακετυλοτρανσφεράση EP300), ενεργοποιώντας έτσι την αυτοφαγία. Τα νέα ευρήματα αποκάλυψαν ότι η ασπιρίνη ενεργοποιεί επίσης ένα ειδικό τύπο αυτοφαγίας, την καρδιο-προστατευτική μιτοφαγία, μέσω της οποίας απομακρύνονται επιλεκτικά τα μη λειτουργικά μιτοχόνδρια και αποφεύγεται το οξειδωτικό στρες.

Οι ερευνητές του ΙΤΕ εκτιμούν ότι τα ευρήματά τους αφενός συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου δράσης της ασπιρίνης και αφετέρου αναδεικνύουν ένα νέο προστατευτικό μηχανισμό ενάντια στη γήρανση και στις σχετικές παθολογικές καταστάσεις. Το θέμα θα μελετηθεί περαιτέρω.