Νέες προκλήσεις για τις οικογενειακές επιχειρήσεις

«Στο πλαίσιο του σύγχρονου VUCA -Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity- κόσμου, οι οικογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να ‘’αυξήσουν ταχύτητα’’· τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους δεν μπορούν πλέον να αντισταθμίσουν τους πιο αργούς ρυθμούς που συνήθως τις χαρακτηρίζουν», υποστήριξε ο keynote speaker του Forum και καθηγητής του MIT Professor John Davis.

Την πρόκληση της διεθνοποίησης και της δραστηριοποίησης της επόμενης γενιάς στο εξωτερικό, προκειμένου να υποστηριχθεί η δραστηριότητα της επιχείρησης ανέδειξε στην εισαγωγική παρουσίαση του Forum ο  Δρ. Γεώργιος Κωνσταντόπουλος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων ΣΕΒΕ, εκπροσωπώντας έναν οργανισμό όπου το 88%-90% των μελών του είναι οικογενειακές επιχειρήσεις. Ο ίδιος υπερθεμάτισε του σχηματισμού clusters οικογενειακών επιχειρήσεων για την υποστήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητάς τους, όπως αυτό που έχει σχηματίσει ο Σύνδεσμος για τις εξαγωγές ακτινίδιων.

Οι συγκρούσεις εντός οικογένειας και εντός επιχείρησης είναι ένα διαχρονικό σημείο προβληματισμού για τις οικογενειακές επιχειρήσεις: ο Βασίλης Αντωνάς και η Τερέζα Βενετσάνου, CEO και Director of Training and Business Development της Impact αντίστοιχα, υποστήριξαν ότι, για την κατανόηση των συγκρούσεων στις οικογενειακές επιχειρήσεις, είναι πολύ σημαντικό τα μέλη να κατανοούν τα όριά τους και τους ρόλους που υιοθετούν στο σύστημα του οργανισμού.

Παραμένουν υπολογίσιμα τα πλεονεκτήματα των οικογενειακών επιχειρήσεων

«Στη Γερμανία, υπάρχουν πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις που μετρούν παραπάνω από 100 χρόνια ζωής. Δεν υπάρχουν αντίστοιχες ‘’επιδόσεις’’  στις εισηγμένες εταιρείες» τόνισε ο καθηγητής του Zepellin University Hermut Kormann, ο οποίος εξήγησε ότι η μακροβιότητα των οικογενειακών επιχειρήσεων δεν οφείλεται τόσο στο κυνήγι των θεαματικών κερδών, όσο στην επιδίωξη των σταθερών ρυθμών ανάπτυξης.

Το 75% του κοινού θεωρεί τις οικογενειακές επιχειρήσεις πιο αξιόπιστες σε σχέση με τις μη οικογενειακές, ενώ το 66% εμφανίζεται διατεθειμένο να πληρώσει premium τιμές για προϊόντα οικογενειακών επιχειρήσεων. «Είναι, ωστόσο, πολύ ενδιαφέρον ότι πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις δεν επικοινωνούν την ιδιότητά τους αυτή στο κοινό· υπάρχει λοιπόν ανεκμετάλλευτο πλεονέκτημα σε ότι αφορά την ενίσχυση και βέλτιστη διαχείριση της φήμης των οικογενειακών επιχειρήσεων», δήλωσε ο Matt Painter, Διευθύνων Σύμβουλος του Ipsos Corporate Reputation.

Ζήτημα αξιών η κουλτούρα των οικογενειακών επιχειρήσεων

Μοναδικά insights γύρω από την πορεία σημαντικών οικογενειακών επιχειρήσεων είχαν την ευκαιρία να ακούσουν οι συμμετέχοντες στο 5^ο Family Business Forum, δια στόματος των «ισχυρών κυριών» Δέσποινα Παναγιώτου-Θεοδοσίου, CΕΟ της Tototheo Maritime, Ελένη Παπανδρέου, CΕΟ της Intersys, Ελένη Πολυχρονοπούλου, Αντιπρόεδρο της Τεχνικής Προστασίας Περιβάλλοντος και Αλεξάνδρα Πίττα-Χαζάπη, CEO της Αττικής Μελισσοκομικής Εταιρείας Aλέξανδρος Πίττας. Θέματα όπως η οικογενειακή διακυβέρνηση και διαδοχή, η καινοτομία στις οικογενειακές επιχειρήσεις ο ρόλος των γυναικών της οικογένειας ως Chief Emotional Officers στην επιχείρηση, η ένταξη των παιδιών στο περιβάλλον της οικογενειακής επιχείρησης και η θέση των συζύγων σε αυτήν συζητήθηκαν εκτενώς, στο πλαίσιο μιας εγκάρδιας και ανοιχτής συζήτησης, την οποία συντόνισε η Κατερίνα Πολυζώη, υπεύθυνη για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τις οικογενειακές επιχειρήσεις στην KPMG. Κοινός τόπος των τοποθετήσεων των τεσσάρων ομιλητριών ήταν η ταύτιση των αξιών της οικογένειας με την «ταυτότητα» της επιχείρησης.

Το μείζον θέμα της διαδοχής

«Από τον παντοδύναμο και πανταχού παρόντα ιδρυτή, στην ομάδα των αδελφών, και από εκεί στον ‘’συνασπισμό’’ των ξαδελφιών: αυτή είναι η συνήθης πορεία των οικογενειακών επιχειρήσεων», εξήγησε ο καθηγητής John Davis, στο πλαίσιο της δεύτερης παρουσίασής του. Αναφορικά με τη μετάβαση στην επόμενη γενιά, ο John Davis υποστήριξε ότι «ο ιδρυτής της οικογενειακής επιχείρησης αναπτύσσει ένα πυρηνικό μοντέλο αναφοράς, και συνήθως θεωρεί ότι με το να βάλει τον γιό ή την κόρη στην ίδια θέση, θα λύσει το πρόβλημα. Αυτό σπανίως έχει καλά αποτελέσματα».

«Οι οικογενειακές επιχειρήσεις δεν πρέπει να φοβούνται να επιλέξουν τα παιδιά τους για διαδόχους, εάν αυτά έχουν τη θέληση, τις ικανότητες και την εκπαίδευση για τη δουλειά. Θα πρέπει όμως να μιλήσουν ανοιχτά για την επιλογή να δώσουν στα παιδιά τους τη σκυτάλη, και όχι να κρύβουν τις αποφάσεις τους, φοβούμενοι ότι θα κατηγορηθούν για νεποτισμό» τόνισε ο ερευνητής του IPAG Business School, Andrea Calabrò. Μιλώντας με παραδείγματα από την προσωπική του πορεία, ως o πρωτότοκος και συνονόματος εγγονός του ιδρυτή μιας οικογενειακής επιχείρησης στη Ν. Ιταλία, ο Calabrò διατράνωσε ότι «ο νεποτισμός είναι τέχνη» αρκεί να μην περιορίζεται σε αυθαίρετους, “άγραφους” κανόνες που ισχύουν σε πολλές κουλτούρες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αυτόματη επιλογή του πρωτότοκου αρσενικού για τη διαδοχή στην οικογενειακή επιχείρηση.»