Στην περίπτωση που είχατε την εντύπωση ότι δεν ήταν ήδη αρκετά δυστοπική η πραγματικότητα στην οποία ζούμε, λάβετε υπόψιν ότι στην Αμερική τα αυτοκίνητα μπορούν πλέον να πουλάνε δεδομένα που συλλέγουν σε ασφαλιστικές εταιρείες μέσω της LexisNexis.

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ New York Times αποκαλύφθηκε ότι ορισμένα οχήματα παραγωγής της General Motors (GM) έχουν κατασκευαστεί ώστε να συλλέγουν δεδομένα οδηγού - σε ορισμένες περιπτώσεις εν αγνοία του ιδιοκτήτη - τα οποία οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν, για να προσαρμόσουν τα ασφάλιστρα, αυξάνοντας το κόστος. Πρόκειται για το πρόγραμμα Smart Driver, ωστόσο δεν είναι το μοναδικό.

Άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες διαθέτουν παρόμοιες υπηρεσίες, οι οποίες μπορεί να φαίνονται αθώες (π.χ Wi-Fi στο αυτοκίνητο), αλλά στην πραγματικότητα συμβάλλουν ώστε να εξασφαλίζεται η συναίνεση του ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου στην παρακολούθησή του προς όφελος της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Το 2023, το Ίδρυμα Mozilla δημοσίευσε έρευνα στην οποία ανέφερε ότι τα αυτοκίνητα είναι ένας «εφιάλτης για την ιδιωτικότητα σε ρόδες» και «η επίσημα χειρότερη κατηγορία προϊόντων για την προστασία της». Γράφοντας στο The Conversation, η καθηγήτρια νομικής Katharine Kemp περιέγραψε λεπτομερώς τους εκτεταμένους μηχανισμούς συλλογής δεδομένων στα οχήματα, συμπεριλαμβανομένων «καμερών, μικροφώνων, αισθητήρων και συνδεδεμένων τηλεφώνων και εφαρμογών». Η ίδια υπογράμμισε τη φύση της συλλογής δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και την πιθανή ενσωμάτωσή τους με άλλες πηγές, όπως άλλα προϊόντα που είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο.

Η K.Kemp διαμόρφωσε έναν κατάλογο που περιλαμβάνει τις χρήσεις μέσα από τις οποίες μπορούν να περισυλλεχθούν δεδομένα. Μέσα σε αυτές βρίσκονται «η ταχύτητα, το τιμόνι, η χρήση του πεντάλ φρένου και του γκαζιού, η χρήση της ζώνης ασφαλείας, οι ρυθμίσεις infotainment, οι επαφές του τηλεφώνου, η χρήση πλοήγησης στους χάρτες, τα δεδομένα φωνής, η θέση που βρισκόμαστε, ακόμη και υλικό από εμάς και την οικογένειά μας έξω από το αυτοκίνητό». Επισήμανε επίσης ότι «μεταξύ 2019 και 2022, σύμφωνα με αναφορές, οι υπάλληλοι της Tesla κυκλοφόρησαν εσωτερικά προσωπικό υλικό που συλλέχθηκε από τα ιδιωτικά αυτοκίνητα των ανθρώπων για τη δική τους διασκέδαση».

Η συλλογή δεδομένων από τους καταναλωτές για χάρη των εταιρειών δεν είναι καινούργια, ούτε η πρακτική της προσαρμογής των ασφαλίστρων με βάση τη συμπεριφορά των οδηγών. Πρόκειται όμως για επέκταση και κλιμάκωση της πρακτικής. Η ανθρώπινη τάση να μην εμβαθύνουν οι πολίτες σε ασαφείς νομικούς όρους παροχής υπηρεσιών ευνοεί ώστε να γίνει πραγματικότητα ακόμη ένα βήμα επιτήρησης σε βάρος της ιδιωτικότητας, αγγίζοντας πλέον τα επίπεδα της επιστημονικής φαντασίας.

Είναι γνωστό ότι οι εταιρείες συλλέγουν πάρα πολλά δεδομένα και συνήθως αποτυγχάνουν να τα διατηρήσουν ασφαλή. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι οι καταναλωτές ή οι χρήστες δίνουν γρήγορα τα δεδομένα τους, αποδέχονται τους όρους παροχής υπηρεσιών, κάνουν κλικ σε ένα κουτάκι και συνεχίζουν την ημέρα τους.

Πέρα από τις εταιρείες που μας παρακολουθούν ή μοιράζονται τα δεδομένα μας με το κράτος, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος διαρροής τους. Το φθινόπωρο του 2023, μια διαρροή της 23andMe οδήγησε στην έκθεση γενετικών πληροφοριών δεκατεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων.

Η αυστηροποίηση της νομοθεσίας και η απαίτηση από τις εταιρείες να συλλέγουν λιγότερα δεδομένα, όπως και να περιορίζεται ή απαγορεύεται η κοινοποίησή τους, δηλώνοντας ταυτόχρονα με ρητό τρόπο και απλό λόγο τι συλλέγεται και πώς χρησιμοποιείται, είναι ορισμένα από τα μέτρα που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και να αναχαιτίσουν το φαινόμενο.

*Με πληροφορίες από το Jacobin