Πάνω από το 80% των δημόσιων χρημάτων που δόθηκαν στους αγρότες μέσω της κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ) της ΕΕ πήγε σε ζωικά προϊόντα το 2013, παρά τη ζημιά που προκαλείται στο περιβάλλον σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Food. Ο συνυπολογισμός των ζωοτροφών διπλασίασε τις επιδοτήσεις που αντιστοιχούν σε ένα κιλό μοσχαρίσιο κρέας, το κρέας με το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, από 0,71 ευρώ σε 1,42 ευρώ (61 πένες σε 1,22 λίρες).

Η ΕΕ, η οποία σχεδιάζει να καταστήσει την Ευρώπη την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050, δαπανά σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της για επιδοτήσεις της ΚΑΠ. «Η συντριπτική πλειονότητα αυτών πηγαίνει σε προϊόντα που μας οδηγούν στο χείλος του γκρεμού», δήλωσε ο Paul Behrens, ερευνητής περιβαλλοντικών αλλαγών στο Πανεπιστήμιο του Leiden και συν-συγγραφέας της μελέτης.

Το σύστημα επιδοτήσεων, το οποίο πληρώνει περισσότερα στις γεωργικές μονάδες που καταλαμβάνουν περισσότερη γη, έχει ως αποτέλεσμα «στρεβλά αποτελέσματα για τη μετάβαση στη διατροφή», επειδή τα ζώα καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο από τα φυτά και δεν τρέφονται αποτελεσματικά με καλλιέργειες που θα μπορούσαν να έχουν διατεθεί στους ανθρώπους, διαπίστωσαν οι ερευνητές. Για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας πρωτεΐνης, το βόειο κρέας απαιτεί 20 φορές περισσότερη γη από τους ξηρούς καρπούς και 35 φορές περισσότερη από τα σιτηρά.

Ο Behrens δήλωσε ότι η πολιτική αδράνεια σημαίνει ότι η ΕΕ διατηρεί αυτό το μοντέλο εν μέσω περιβαλλοντικής κρίσης. «Δίνουμε κίνητρα για το χειρότερο σενάριο», είπε.

Για να υπολογίσουν την πλήρη έκταση της στήριξης της ΕΕ για τα ζωικά προϊόντα, οι ερευνητές συνέδεσαν τα αρχεία επιδοτήσεων με μια ακαδημαϊκή βάση δεδομένων για τις ροές τροφίμων και εντόπισαν τα δημόσια χρήματα μέσω της αλυσίδας εφοδιασμού το 2013, το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν στοιχεία στη βάση. Η ΚΑΠ έχει μεταρρυθμιστεί δύο φορές από τότε, αλλά η κατανομή των άμεσων επιδοτήσεων - πριν από τον συνυπολογισμό των εμπορικών ροών - παρέμεινε περίπου σταθερή για τα τρόφιμα ζωικής και φυτικής προέλευσης.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 12% των επιδοτήσεων ενσωματώθηκε σε προϊόντα που μεταφέρθηκαν εκτός της ΕΕ, κυρίως σε χώρες ανώτερου μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Η Κίνα απορρόφησε περισσότερες από τις γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ από ό,τι η Ολλανδία, ενώ οι ΗΠΑ απορρόφησαν περισσότερες από ό,τι η Δανία, σύμφωνα με τη μελέτη.

Ο Mario Díaz Esteban, οικολόγος στο Εθνικό Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Ισπανίας, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα είναι «τόσο αξιόπιστα και σαφή όσο και καταστροφικά».

Πολλά έχουν αλλάξει από το 2013, έτος διερεύνησης της μελέτης, δήλωσε ο Florian Freund, γεωπόνος οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Braunschweig, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα. Ο ίδιος συνέγραψε μια μελέτη το 2022 -χρησιμοποιώντας ένα σύνολο δεδομένων από τον ΟΟΣΑ που ήταν πιο πρόσφατο αλλά λιγότερο πλήρες - η οποία διαπίστωσε ότι περίπου οι μισές από τις επιδοτήσεις της ΕΕ πήγαιναν στα ζωικά τρόφιμα.

Ο ίδιος δήλωσε: «Η έρευνα για τις επιδοτήσεις που χορηγούνται στις χώρες του εξωτερικού είναι πολύ σημαντική: Η μελέτη καταδεικνύει ότι οι περισσότερες επιδοτήσεις δεν υποστηρίζουν την επειγόντως αναγκαία μετάβαση προς μια υγιεινή και βιώσιμη διατροφή».

Η κτηνοτροφία είναι μία από τις κύριες αιτίες του επιταχυνόμενου θανάτου της άγριας ζωής σε όλο τον κόσμο και ευθύνεται για το 12%-20% των ρύπων που θερμαίνουν τον πλανήτη και κάνουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα πιο έντονα. Στην τελευταία μεταρρύθμισή της για την περίοδο 2023-27, η ΕΕ αποφάσισε να διαθέσει το ένα τέταρτο των άμεσων ενισχύσεων της ΚΓΠ για "οικολογικά συστήματα" που δίνουν κίνητρα στους γεωργούς να καλλιεργούν με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο.

Η έρευνα δημοσιεύεται τη στιγμή που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν αμβλύνει αρκετές πράσινες πολιτικές μπροστά στις οργισμένες διαμαρτυρίες των αγροτών. Τη Δευτέρα, ένας βασικός πυλώνας της πράσινης συμφωνίας της ΕΕ έφτασε κοντά στην κατάρρευση, όταν οκτώ χώρες απέσυραν την υποστήριξή τους σε νόμο που προωθούσε την αποκατάσταση της φύσης. Την Τρίτη, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν με πρόταση της Επιτροπής για την αποδυνάμωση και την καθυστέρηση ορισμένων περιβαλλοντικών όρων που πρέπει να πληρούν οι αγρότες για να λαμβάνουν επιδοτήσεις.

Οι ακτιβιστές κάλεσαν την ΕΕ να προσθέσει περισσότερες πράσινες δεσμεύσεις στην ΚΑΠ χωρίς να μειώσει το συνολικό ποσό που λαμβάνουν οι αγρότες.

Η κίνηση προς πιο υγιεινή και βιώσιμη διατροφή πρέπει να λειτουργεί και για τους αγρότες που παράγουν τα τρόφιμα, δήλωσε ο Μάρκο Σπρίνγκμαν, ερευνητής στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Αλλαγής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Η παροχή της σωστής υποστήριξης είναι απαραίτητη για μια δίκαιη μετάβαση που λειτουργεί και για τους ανθρώπους και τον πλανήτη».

*Με πληροφορίες από τον Guardian