Αυτό προκύπτει από την πρόσφατη ετήσια έρευνα καταναλωτών του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), σε δείγμα 2.400 ατόμων από όλη τη χώρα, η οποία αναδεικνύει τις βαθιές αλλαγές από στις καταναλωτικές συνήθειες του Έλληνα καταναλωτή. Από τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι το γεγονός ότι παρατηρείται συνεχιζόμενη πτωτική τάση της κατανάλωσης, η οποία επιβεβαιώνεται και από την επεξεργασία των στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Η πλειονότητα των καταναλωτών και συγκεκριμένα οι έξι στους δέκα  (60%) δηλώνουν ότι το 2015 μείωσαν την αξία των αγορών τους από το σουπερ μάρκετ σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Συνολικά η μηνιαία δαπάνη των νοικοκυρών σε είδη παντοπωλείου έχει μειωθεί την τελευταία 5ετία κατά 17,4% ενώ συγκεκριμένα η δαπάνη σε τρόφιμα κατά 14,8% .Το 2010 το μέσο νοικοκυριό δαπανούσε μηνιαία σε είδη παντοπωλείου 460 ευρώ, ποσό το οποίο το 2014 διαμορφώθηκε στα 380 ευρώ, 80 ευρώ δηλαδή λιγότερο. Συνολικά οι δαπάνες παντοπωλείου, διατροφής και εστίασης (δηλαδή οι δαπάνες που σχετίζονται με τη διατροφή) μειώθηκαν κατά 21,4% την πενταετία 2010-2014. 

Σταθερό το μερίδιο ειδών παντοπωλείου ως μέρος του συνόλου των αγορών

Όμως ενώ η δαπάνη των νοικοκυριών για είδη παντοπωλείου μειώθηκε σε αξία, η δαπάνη ως ποσοστό επί των συνολικών αγορών των νοικοκυριών έμεινε σταθερή με ελαφρά αύξηση. Το 2010 η δαπάνη σε είδη παντοπωλείου αντιστοιχούσε στο 23,5% των αγορών του μέσου νοικοκυριού, ενώ το 2014 αντιστοιχούσε στο 26%, αυξημένα δηλαδή κατά 2,5%. Πρακτικά,  ενώ η δαπάνη σε είδη παντοπωλείου μειώθηκε, οι υπόλοιπες δαπάνες (π.χ. είδη ένδυσης, είδη επίπλωσης, υπηρεσίες) μειώθηκαν με ακόμα μεγαλύτερο ρυθμό. Η εξέλιξη αυτή είναι αναμενόμενη καθώς τα περισσότερα από τα προϊόντα παντοπωλείου και ειδικά τα είδη διατροφής εξυπηρετούν βασικές ανάγκες του καταναλωτή και κατά συνέπεια πιο δύσκολο να περικοπούν σε περιόδους οικονομικής κρίσης.

Ένα μεγάλο μέρος της μείωσης της δαπάνης που παρατηρείται αντιστοιχεί στην αξιοποίηση από τον καταναλωτή προσφορών και εκπτώσεων. Συγκεκριμένα:

-Οι 9 στους 10 καταναλωτές εξοικονομούν χρήματα μέσω προσφορών και 7 στους 10 «κερδίζουν» τουλάχιστον 5% της αξίας των αγορών τους. 

-Η μεσοσταθμική εξοικονόμηση είναι 11,2%, η οποία δεν αποκλίνει από τις μετρήσεις που έχει πραγματοποίηση το ΙΕΛΚΑ για την πραγματική εξοικονόμηση του καταναλωτή από τις αξιοποίηση προσφορών και εκπτώσεων. 

-Το καταναλωτικό κοινό προσπαθεί να αγοράσει τα ίδια πράγματα που αγόραζε δαπανώντας λιγότερα χρήματα.

-Εκτιμάται ότι η αξιοποίηση προσφορών εκπτώσεων αντιστοιχεί στο 60% της μείωσης της δαπάνης που παρατηρείται. Το υπόλοιπο 40% αντιστοιχεί σε μεταβολή καταναλωτικών συνηθειών προς φθηνότερες εναλλακτικές προϊόντων (π.χ. κοτόπουλο αντί για μοσχάρι) και αξιοποίηση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.

Η εικόνα το 2015

Όσον αφορά το 2015, η εκτίμηση είναι ότι θα παρατηρηθεί νέα μείωση στη δαπάνη ειδών παντοπωλείου αντίστοιχης με αυτή του 2014. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. η μείωση του Δείκτη Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο, διαμορφώνεται στο 1,5%, όσον αφορά στα καταστήματα ειδών διατροφής 2015 σε σχέση με το 2014.

Μία εκ νέου μείωση της τάξης των 20 ευρώ (5%) ανά νοικοκυριό μηνιαίως (240 ευρώ ανά έτος) είναι πολύ πιθανή, με δεδομένη μάλιστα την αύξηση του ΦΠΑ τον Αύγουστο του 2015. Αυτή είναι και η εκτίμηση των καταναλωτών όπως αποτυπώνεται στην έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ σύμφωνα με την οποία η πλειονότητα των καταναλωτών (52%) δηλώνει ότι 2016 θα μειώσει εκ νέου την αξία των αγορών της από το σουπερμάρκετ, το 30% θα την διατηρήσει στα ίδια επίπεδα και μόλις 18% θα την αυξήσει.

Μεσοσταθμικά οι καταναλωτές, δηλώνουν στην έρευνα, ότι περιμένουν η δαπάνη τους στο σουπερμάρκετ το 2016 να μειωθεί κατά 3,2%.