Ιωάννα, 34, ιδιωτική υπάλληλος

Θυμάμαι πως ήμασταν από τους πρώτους που δώσαμε πανελλήνιες με αυτό που τότε αποκαλούσαν «νέο σύστημα». Εικοσιτέσσερα μαθήματα σύνολο, δώδεκα στη Β’ και δώδεκα στην Γ’ Λυκείου. Για την ακρίβεια, έδινες στις πανελλήνιες ό,τι μάθημα έκανες και δεν έκανες στο σχολείο. Κάνεις Θρησκευτικά; Θα δώσεις και Θρησκευτικά.

Οι υποστηρικτές του εν λόγω συστήματος έκαναν λόγο για ανάπτυξη του κριτικού πνεύματος και εγκατάλειψη της παπαγαλίας. Τα παιδιά μας έλεγαν θα μάθουν να σκέφτονται και να βαθμολογούνται για την ανάπτυξη επιχειρηματολογίας, πράγματα όμως τα οποία η κοινωνία μας δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί. Το καινούριο σύστημα είχε φέρει στα πρόθυρα νευρικής κρίσης τόσο καθηγητές όσο και μαθητές.

Θυμάμαι πως μετά τις διακοπές του Πάσχα –πράγμα το οποίο νομίζω συμβαίνει και σήμερα- κανείς δεν πάταγε σχολείο, παρά μόνο όσοι δεν είχαν περιθώριο για απουσίες. Οι υπόλοιποι, βάλαμε κάτω χαρτί και μολύβι και υπολογίσαμε πως έχουμε μπόλικες μέχρι το τέλος της χρονιάς. Έτσι αποχαιρετίσαμε το σχολείο για ένα μήνα, στέλνοντας φυσικά τις «μανούλες» να δικαιολογούν απουσίες των «άρρωστων» παιδιών τους. Αν με ρωτήσει κανείς σήμερα, δεν θυμάμαι καν τι θέμα έκθεσης είχε πέσει. Το μόνο που θυμάμαι είναι το πάρτι… ενδοσχολικών που ακολούθησε. Να γράφεις ό,τι σου έρθει στο κεφάλι στα Θρησκευτικά και να παίρνεις 20. Αξία ανεκτίμητη!

Αθανασία, 27, νηπιαγωγός

Λίγες ημέρες πριν τις Πανελλήνιες, στην τηλεόραση έβλεπες συνέχεια διαφημιστικά σποτ για συμπληρώματα διατροφής και βιταμινούχα σκευάσματα για ενίσχυση σκέψης και ψυχής. Η αλήθεια είναι πως το μόνο που σου λείπει εκείνες τις ώρες είναι ένας λυτρωτικός ύπνος και μπόλικη ξεκούραση. Το πρωϊ της πρώτης ημέρας των Πανελληνίων πήρα το πρωινό μου και ήπια το διαλυμένο σε χυμό ελιξήριο της γνώσης μονορούφι.

Την ώρα των εξετάσεων η ζέστη ήταν αφόρητη, το άγχος επίσης. Δεν θυμάμαι πολύ το κλίμα που επικρατούσε στα μαθήματα που δίναμε, πόσο μάλλον τα ίδια τα μαθήματα. Μερικές λιποθυμίες από δω και από εκεί, κάποια μπουκαλάκια νερό, συζητήσεις επί συζητήσεων με τους συμμαθητές για τα SOS, ερωτήσεις τύπου «τι απάντησες στο πρώτο θέμα; ήταν αυτό ή εκείνο;» με το που έβγαινες από την αίθουσα και μέχρι εκεί. Αυτό που θα μείνει για πάντα στη μνήμη μου είναι, ότι όσο παράξενο και αν φαίνεται, κατάφερνα να ξυπνάω τις ημέρες που έδινα στις 5.00 τα ξημερώματα υπό τους ήχους της αγαπημένης μου μουσικής και να κάνω ένα γρήγορο πασάλειμμα στις λεγόμενες «Σοσάρες».

Φάνης, 29, ερευνητής στο εξωτερικό

Aπό τις Πανελλήνιες έχω να θυμάμαι πολλά. Τα σπυράκια που ξεφύτρωναν το ένα μετά το άλλο, τη μάχη με το χρόνο, τα υπογλυκαιμικά σύνδρομα… Το μόνο σίγουρο είναι πως η μόνη μου διέξοδος ήταν η ενασχόληση μου με το στίβο. Όσο πιο πολύ πιεζόμουν να διαβάσω αρχαία και ιστορία, άλλο τόσο το έριχνα στο τρέξιμο με κάθε ευκαιρία. Όσο πλησίαζαν οι εξετάσεις άλλο τόσο μαύριζε η ψυχή μου μιας και δεν ήθελα πολύ να παραμείνω στην Ελλάδα, με τη σιγουριά προφανώς ότι θα περνούσα σε όποια σχολή ήθελα – τρομάρα μου.

Μου άρεσε η ιδέα να μείνω στο εξωτερικό. Είχα γλυκαθεί άλλωστε από τις συχνές επισκέψεις που έκανα στον αδερφό μου που σπούδαζε στην Αγγλία. Δεν μετάνιωσα που έδωσα Πανελλήνιες, αλλά σίγουρα είχα και την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσω αλλού. Αν δεν υπήρχε αυτή η εναλλακτική, δεν ξέρω τι θα έκανα τελικά.

Θεωρώ πως θα έπρεπε να ήταν πιο συγκροτημένη και αυστηρή η φοίτηση στα πανεπιστημιακά ιδρύματα παρά να υπάρχει αυτή η δοκιμασία των πανελλήνιων εξετάσεων για την τρυφερή εφηβεία των δεκαεφτάρηδων. Μπορεί η θεώρησή μου να είναι απλοϊκή, δεν είμαι ειδικός επί του θέματος. Όπως και να ‘χει, καλή δύναμη αγαπημένα μας παιδιά!

Σωκράτης 25, άνεργος

Λίγο πριν δώσω Πανελλήνιες θυμάμαι που όλοι μου έλεγαν πως «δεν είναι τίποτα, μετά από χρόνια θα το σκέφτεσαι και θα γελάς». Η αλήθεια είναι πως τόσα χρόνια μετά δεν μπορώ να βρω κάτι αστείο στη διαδικασία των εξετάσεων αυτών. Βασικά οι περισσότεροι που ξέρω το αντιμετωπίζουν έτσι. Ανήκω στη γενιά εκείνων που έδωσαν Πανελλαδικές μόνο τη μία χρονιά, στη Γ’ Λυκείου, οπότε ευτυχώς έζησα την εμπειρία μία φορά.

Θυμάμαι πως τα στυλό μου, η κάρτα μου και όλα τα υπόλοιπα ήταν πάντα στην ίδια θέση και διάταξη πάνω στο θρανίο μου, πως ακόμα κι αν δεν ένιωθα την ανάγκη πάντοτε πάνω στη μιάμιση ώρα εξέτασης ζητούσα να βγω έξω στις βρύσες και να πιω νερό, πλένοντας παράλληλα τα χέρια μου με τις ίδιες κινήσεις. Η αλήθεια είναι πως τώρα που τα εξιστορώ όλα αυτά οκ από τη μία γελώ, αλλά όχι με τις εξετάσεις αυτές καθ’ αυτές. Για μένα οι Πανελλαδικές ήταν κάτι που απαιτούσε μοναστικού τύπου ζωή για δύο χρόνια, πάρα πολλή δουλειά με ελάχιστο ελεύθερο χρόνο -κι αυτόν μόνο για ύπνο- και άγχος, το οποίο αν και δεν εκδηλωνόταν σε γκρίνιες ή πανικούς, με οδηγούσε για έναν ολόκληρο μήνα κάθε χρόνο -όσο διαρκούσαν οι εξετάσεις δηλαδή- σε μία νευρωτική κατάσταση ψυχαναγκασμού.

Καλή επιτυχία σε όλους τους μαθητές! Και να θυμάστε, η ζωή συνεχίζεται και μετά τις Πανελλήνιες…