Η Τουρκία επιθυμεί και επιδιώκει συμμετοχή στην Ευρωπαική Ένωση ενώ οι Ευρωπαίοι επισημαίνουν οτι υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν για να θεωρηθεί η Τουρκία ώς δημοκρατική χώρα με βάση τα ευρωπαικά δεδομένα. Η απόπειρα του πραξικοπήματος αποδεικνύει οτι η Ευρώπη έχει δίκιο. Όχι μόνο διότι αποτολμήθηκε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα αλλά και επειδή οι πραξικοπηματίες εμφανίστηκαν ώς αντιδρώντες στην "δικτατορία" Ερντογάν και ώς υπερασπιστές της Δημοκρατίας.

Ο τουρκικός λαός όμως απέτρεψε το πραξικόπημα αγνοώντας τον στρατιωτικό νόμο που προσπάθησαν να επιβάλουν οι πραξικοπηματίες. Κατέβηκαν στους δρόμους και προάσπισαν με επιτυχία τη δημοκρατία τους. Τώρα πρέπει ο Ερντογάν να αυξήσει τη δημοκρατία στην Τουρκία, να περιορίσει την κρατική αυθαιρεσία και να υλοποιήσει όλες τις αλλαγές που του ζητάει η Ευρώπη ώστε να "εγκριθεί" ώς δημοκρατία από την Ευρωπαική Ένωση. Θα το κάνει ή θα κάνει το ακριβώς αντίθετο; Κάποιοι διεθνείς αναλυτές θεωρούν οτι ο "Σουλτάνος" νοιώθει ενισχυμένος από την αποτυχία του χθεσινού πραξικοπήματος και οτι θα αυξήσει τις εξουσίες του μειώνοντας τη δημοκρατία. Σε αυτή την περίπτωση ασφαλώς η σχέση της Τουρκίας με την Ευρώπη θα χειροτερεύσει.

Δεν είναι όμως βέβαιον οτι θα γίνει αυτό.

Ενδέχεται ο Ερντογάν να αποκτήσει τώρα την δύναμη που χρειάζεται για να επιβάλει τις μεταρρυθμίσεις που ζητάει η Ευρώπη. Και ενώ ιστορικά ο στρατός στην Τουρκία προάσπιζε τον "κοσμικό" χαρακτήρα του κράτους έναντι του θρησκευτικού ισλαμικού, τώρα βρίσκεται εκτεθειμένος με ένα αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα το οποίο πέτυχε το ακριβώς αντίθετο από ότι επιδίωκε, ενίσχυσε δηλαδή τον Ερντογάν.

Σε κάθε περίπτωση οι εξελίξεις στην Τουρκία επηρεάζουν άμεσα και ριζικά και τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής αλλά και ειδικότερα τις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία. Η σταθερότητα και η ύπαρξη μιας δημοκρατικής κυβέρησης στην Τουρκία είναι προυπόθεση για συνομιλίες σε διεθνές επίπεδο και για την επίλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν στη ευρύτερη περιοχή. 

Το άμεσο μέλλον όλων αυτών των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη, με την Ελλάδα και ο ρόλος της στη Μέση Ανατολή εξαρτάται από το πώς θα χειριστεί από εδώ και πέρα ο Ερντογάν την κατάσταση και σε ποιό δρόμο θα οδηγήσει τη χώρα του. 

Η Τουρκία βρίσκεται σε ένα πολύ κρίσιμο στυαροδρόμι, έχοντας στην ηγεσία της έναν ισχυρό μεν αλλά αμφιλεγόμενο Πρόεδρο ο οποίος προσπαθεί να κρατήσει πολύ λεπτές ισορροπίες μεταξύ του δυτικού δημοκρατικού προσανατολισμού της και της διεκδίκησης ισχυρότερου ρόλου από τους θρσηκευτικούς ηγέτες της. Τις αποφάσεις θα τις πάρει σύντομα ο Ερντογάν και αυτές θα καθορίσουν πολλά και για την Ελλάδα και για τον δυτικό κόσμο γενικότερα.

Toυ Γρηγόρη Νικολόπουλου