Αυτό που στην αρχή ήταν υπόρρητο, ήρθε εκκωφαντικά στο προσκήνιο.  Ανήκουν στην ίδια πολιτική και ιστορική εξίσωση ο ναζισμός και ο κομμουνισμός; Για κάποιους το δίλημμα δεν υφίσταται καν.

Για κάποιους άλλους, όπως κι εγώ που δεν ντρέπονται να δηλώνουν την πίστη τους στην ιδέα ότι ένας άλλος δρόμος είναι εφικτός, πίσω από την ηθικολογία που ανεβοκατεβαίνει υστερικά την κλίμακα της μισαλλόδοξης ρητορικής, κρύβεται η προσπάθεια των υποστηρικτών- και φυσικά ανάλογα με το ταλέντο και το επίπεδο καθενός- του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, να μας πείσουν πως ό,τι ζούμε στις μέρες μας είναι μονόδρομος και πως δεν υπάρχει διαφορετική, εναλλακτική πρόταση…

Είναι αλήθεια ότι  σταλινισμός που απλώθηκε σαν μολυβένιο σύννεφο πάνω από τις Ανατολικές Δεσποτείες και όρισε για πολλά χρόνια τη μοίρα των χωρών του «υπαρκτού σοσιαλισμού», άφησε βαρειές σκιές στις κομμουνιστικές ιδέες. Ναι υπήρξαν ανελέητες διώξεις και εγκλήματα στο εσωτερικό εκείνων των χωρών, όπου την  καθημερινότητα έσκιαζε η φοβέρα των αποτρόπαιων μυστικών υπηρεσιών και μιας καταθλιπτικής ζωής ρυθμισμένης στις λεπτομέρειές της από την καταλυτική γραφειοκρατία.

Ακόμα κι έτσι όμως ο κομμουνισμός, δεν βαρύνεται με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αντίθετα, η πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση των 20 εκατομμυρίων θυμάτων, ήταν εκείνη που έγειρε αποφασιστικά την πλάστιγγα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συντρίβοντας τις κτηνώδεις ορδές των Ναζί και στη συνέχεια, λειτουργώντας ως «αντίπαλον δέος», ήταν πάλι εκείνη χάρη στην οποία οι εργαζόμενοι της Δύσης, εξασφάλισαν σημαντικά κοινωνικά δικαιώματα –αυτό που ονομάστηκε κοινωνικό κράτος και ξηλώνεται σήμερα ραγδαία- και περιορισμούς στην ανεξέλεγκτη επέκταση του κεφαλαίου.

Φάνηκε αυτό, όταν το «ανατολικό μπλοκ» το ΄89 κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Με τις ευλογίες των κυρίαρχων πια Ρέιγκαν και Θάτσερ άνοιξε ο Ασκός του Αιόλου κι ένας δριμύς αέρας σαρώνει έκτοτε τους λαούς του πλανήτη και ειδικά της «πολιτισμένης» Ευρώπης. Δεξιές και αριστερές κυβερνήσεις, που μεταβλήθηκαν σε πρόθυμους υπηρέτες του κεφαλαίου, συμφώνησαν σε άρση των περιορισμών και των κατακτήσεων που προηγουμένως οριοθετούσε η κοινωνική νομοθεσία, σε πεδία όπως οι εργασιακές σχέσεις, το ασφαλιστικό σύστημα, η υγεία και η παιδεία.

Οι αγορές που υποτίθεται ότι με βάση το φιλελεύθερο δόγμα θα αυτορυθμίζονταν,  αποχαλινώθηκαν ραγδαία και ταυτόχρονα πέτυχαν χάρη στην επιμονή των πολιτικών τους υπαλλήλων που ψέλλιζαν μονότονα το τροπάρι «τι να κάνουμε; Αυτή είναι η παγκοσμιοποίηση…», μια μεγάλη υποκειμενική νίκη: να υποβάλλουν στους καθημαγμένους λαούς την ιδέα, ότι αυτή η επιλογή είναι μονόδρομος και ότι δεν υπάρχει διαφορετική επιλογή για την οργάνωση της παραγωγής και της κοινωνίας.

Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε σήμερα. Όπου αν δεν έχεις κάποια καταναλωτική ικμάδα και δεν ανήκεις στις ανασφαλείς τάξεις των απαραίτητων (ακόμα…) για εργασία, είσαι εκτός προτεραιοτήτων του συστήματος. Ολόκληρες περιοχές του πλανήτη, γι΄ αυτό το αδίστακτο κεφάλαιο που δρα πλέον με γκανγκστερικούς όρους, έχουν μετατραπεί σε αδιάφορες και έρημες ζώνες απελπισίας, όπου η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία απολύτως σημασία.

Η προσπάθεια της ευρωπαϊκής ελίτ να ξαναγράψει την ιστορία, σε μια στιγμή που ο ναζισμός ξανασηκώνει κεφάλι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, είναι πολιτικά επικίνδυνη και δεοντολογικά ανιστόρητη. Τότε γιατί το κάνει; Μα επειδή, η Δεξιά δεν έχει κάτι να φοβηθεί από τις ακραίες εκδοχές της. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, η Χούντα «παρέλαβε» μια Δεξιά απαξιωμένη με ποσοστά πέριξ του 30-34% και την «παρέδωσε» άσπιλη και αμόλυντη με τον «Εθνάρχη» στο 54%.

Κι επειδή, ίσως, κι αυτή είναι απολύτως προσωπική εκδοχή, κανένας από δαύτους τους εκπροσώπους του κεφαλαίου, οι πρόγονοι των οποίων συνεργάστηκαν άψογα με τον Χίτλερ, δεν μπόρεσε ποτέ να χωνέψει ότι ένας απλός στρατιώτης του νικηφόρου «Κόκκινου Στρατού» ήταν αυτός που κάρφωσε τη σημαία με το σφυροδρέπανο στην καρδιά του κτήνους, στο Ράϊχστανγκ, πάνω στους φλεγόμενους πύργους του Βερολίνου…

Γιώργος Η. Χατζηδημητρίου