Η ανάδειξη του Αττικού Αμπελώνα, μέσω της ιστορίας που αυτός έχει από την αρχαιότητα έως σήμερα, καθώς  και η εδραίωση του Σαββατιανού οίνου ως επώνυμου εμφιαλωμένου κρασιού της Αθήνας  ήταν το εφαλτήριο για πέντε παραδοσιακούς οινοποιούς  να αποφασίσουν να χαράξουν κοινή πορεία δράσης δημιουργώντας τον συνεργατικό σχηματισμό «Δρόμοι του Κρασιού Αθήνας». Πρόκειται για το Κτήμα Γ. Κοκοτού, τους Αμπελώνες Μάρκου, το Οινοποιείο Παπαγιαννάκου , την Οινοποιία Αναστασίας Φράγκου και την Μικροοινοποιία Μυλωνά, οι οποίες συνέστησαν την Αστική Μη κερδοσκοπική Εταιρεία "Δρόμοι του Κρασιού της Αθήνας".

"Μέσω του συγκεκριμένου συνεργατικού σχηματισμού, σύμφωνα με τον Β. Παπαγιαννάκο και έχοντας στο πλάι μας βεβαίως το ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ, ο στόχος μας είναι να μάθουν οι Ελληνες αλλά και οι ξένοι που επισκέπτονται τον τόπο μας, τα πάντα γύρω από τον Αττικό αμπελώνα μέσω εκθέσεων, εκδηλώσεων, μέσω συνεργασιών με άλλους επαγγελματικούς χώρους (ξενοδοχεία, εστιατόρια, τουριστικά πρακτορεία κ.λπ.)". Στο πλαίσιο αυτό, κατά τον ίδιο, έχουν καθιερωθεί και θεσμοθετηθεί μονοπάτια-διαδρομές και προγράμματα περιήγησης των ενδιαφερομένων στα οινοποιεία και τους αμπελώνες των μελών, με παράλληλη διασύνδεση με επισκέψεις των αρχαιολογικών χώρων και των ιστορικών μνημείων που υπάρχουν στην περιοχή.  

Για την ενδυνάμωση του σχηματισμού γίνονται επαφές για την εισαγωγή 4-5 νέων μελών.

Τα κριτήρια εισόδου είναι τα εξής:

-Να κατέχει ο ενδιαφερόμενος άδεια λειτουργίας οινοποιείου εν ισχύ και να έχει έδρα τσην Αττική

-Να υπάρχουν δηλώσεις παραγωγής από τη διεύθυνση Γεωργίας του Υπουργείου

-Να παράγει τουλάχιστον μία ετικέτα εμφιαλωμένο κρασί σε 750 ml

α) Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης Σαββατιανό 100% ή

β) Blend με Σαββατιανό

-Να πληροί τις προδιαγραφές επισκέψιμου οινοποιείου σύμφωνα με την 385951/31-08-20000 (Απόφαση Υπουργείου Γεωργίας).

Η ιστορία των οινοποιείων

Κτήμα Γ. Κοκοτού

Όλα άρχισαν, όταν η οικογένεια του Γιώργου Κοκοτού, σαράντα σχεδόν χρόνια πριν, αποφάσισε να εγκαταλείψει την αστική ζωή της μεγαλούπολης και να πάει να ζήσει στη Σταμάτα. Εκεί έκτισε το σπίτι της και ξεκίνησε να ασχολείται με την καλλιέργεια της Γης. Το 1980 ο Γιώργος -με πτυχίο πολιτικού μηχανικού – έχοντας στο πλευρό του την γυναίκα του Άννα που είχε κατάρτιση στη γευσιγνωσία από το West London αποφασίζουν να δημιουργήσουν έναν αμπελώνα 70 στρεμμάτων με τις διεθνείς ποικιλίες Cabernet, Sauvignon, Merlot και Chardonnay, στοχεύοντας στην παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας. Στόχο που πολύ γρήγορα ενστερνίστηκαν και τα δύο τους παιδιά που σπούδασαν οινοποιοί.

Σήμερα, το κτήμα καταλαμβάνοντας μια έκταση 80 και πλέον στρεμμάτων αναπτύσσεται στην κορυφή μιας λοφοσειράς στις ΒΔ πλαγιές του Πεντελικού όρους, γεγονός που του προσδίδει την μοναδικότητα της ελεύθερης και απρόσκοπτης θέας τόσο του λεκανοπεδίου της Αττικής από τη μία πλευρά και των βορειότερων περιοχών της Εύβοιας από την άλλη. Η γκάμα των κρασιών του κτήματος απαρτίζεται από έξι διαφορετικές ετικέτες, ενώ η συνολική ετήσια παραγωγή αγγίζει τις 50.000 φιάλες.

Στο κτήμα έχει αναπτυχθεί σχετικά πρόσφατα και ένας βιολογικός ελαιώνας αποτελούμενος από 400 ελαιόδεντρα των ποικιλιών «Κορωναίικη» και «Μανιάκι». Το ημιορεινό του κτήματος  αλλά και η χειρωνακτική συγκομιδή του καρπού έχουν ως συνέπεια την παραγωγή ενός εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου.

Α&Α Μάρκου ΟΕ (Αμπελώνες Μάρκου)

Με αγάπη και κληρονομιά τη γνώση στην αμπελουργία και στην παραγωγή εκλεκτών οίνων, οι αδερφοί Μάρκου, ο Κωνσταντίνος και ο Σπύρος συνεχίζουν μια παράδοση 150 χρόνων. Το 1983 πιστοί στην ιστορία τους, ιδρύουν μια σύγχρονη οινοποιητική μονάδα στη Παιανία. Περιοχή γνωστή σε όλη την Αττική από τον οίνο που παράγει αλλά και την ρετσίνα. Όλα ξεκίνησαν στα τέλη του 19 αιώνα όταν ο προπάππους , ο Σπυρίδων Μάρκου  δημιουργεί αμπελώνες στα Μεσόγαια Αττικής. Παράγει οίνο που ο ίδιος διοχετεύει σε ένα μαγειρειό κρασοπουλειό που έχει φτιάξει σε δικό του ακίνητο στη περιοχή του Ψειρή. Την ονομάζει Σπατανέικη Ταβέρνα. Η συγκεκριμένη λειτουργεί έως τα σήμερα από μια ξαδέρφη της οικογένειας που ανήκει στη τέταρτη γενιά. Το μεράκι και η αγάπη για το κρασί το μετέφερε ο Σπυρίδων Μάρκου και στο γιό του, τον Βασίλη (2 γενιά) ο οποίος το 1950 επεκτείνει τους αμπελώνες, αυξάνει την παραγωγή και ξεκινά να εμπορεύεται το προϊόν που πια έχει αποκτήσει μεγάλη φήμη. Η οινοποιία δημιουργείται από την τρίτη γενιά τον Κωνσταντίνο και τον Σπύρο Μάρκου, οι οποίοι επεκτείνουν τους αμπελώνες και στην αμπελουργική ζώνη της Νεμέας. Σήμερα πια η 4^η γενιά –η Μαρία, ο Βασίλης Κ., ο Βασίλης Σ, ο Νικόλας και ο Δημήτρης έχουν ξεκινήσει να καταθέτουν τα πρώτα δείγματα προσωπικής δουλειάς πάντα συνετά συνδυασμένα με την πείρα των πατεράδων τους.

Η οινοποιία των Αμπελώνων Μάρκου αξιοποιεί την παραγωγή 100 στρεμμάτων ιδιόκτητου αμπελώνα στα Μεσόγεια και 100 στρεμμάτων ιδιόκτητου αμπελώνα στη Νεμέα Πελοποννήσου, του οποίου μεγάλο μέρος καλλιεργείται βιολογικά.  Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται στους αμπελώνες είναι το Σαββατιανό (γηγενής της Αττικής), το Αγιωργίτικο (γηγενής της Νεμέας), το Ασύρτικο, ο Ροδίτης, το Αθήριο, το Μοσχοφίλερο, το Μοσχάτο, η Μαλαγουζιά, οι γαλλικές Chardonnay, cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah και η Ιταλική Trebbiano.

Βασίλειος Ι. Παπαγιαννάκος (Οινοποιείο Παπαγιαννάκου)

Κοντά στο Ναό της Αρτέμιδος, καταφύγιο του Θεού Διονύσου, βρίσκεται το οινοποιείο Παπαγιανάκου. Εκεί στην περιοχή, το 1919 ο παππούς Παπαγιαννάκος  «γεμίζει» το πρώτο βαρέλι  με κρασί.  Σαράντα χρόνια αργότερα, η νέα γενιά Παπαγιαννάκου διατηρεί και προάγει την υψηλή ποιότητα στην παραγωγή κρασιού, ενώ από το 1992 η Τρίτη γενιά  με σεβασμό στους πρωτεργάτες, μετουσιώνει την παράδοση και εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες μεθόδους στην οινοποιία. Μεγαλώνοντας μέσα στο οικογενειακό οινοποιίο, όπου το 100% της οινοποίησης ήταν η ποικιλία Σαββατιανό, ο Βασίλης Παπαγιαννάκος είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με καταπληκτικές σοδειές που τον έκαναν να πιστέψει στις δυνατότητες της ποικιλίας. Αργότερα στο στόχαστρο του οινοποιού μπήκε άλλη μια λευκή γηγενής ποικιλία η Μαλαγουζιά. Σήμερα, έναν αιώνα μετά η γκάμα των ετικετών περιλαμβάνει Μαλαγουζιά, Σαββατιανό, Σαββατιανό από Βαρέλι, Ρετσίνα, Αγιωργίτικο, Cabernet, Sauvignon, Merlot, και Μοσχάτο.

Φράγκου Αναστασία-Πολυξένη (Οινοποιία Αναστασίας Φράγκου)

Δεύτερη γενιά στην οινοποιία και απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών,  η Αναστασία Φράγκου αποφασίζει μετά από 4 έτη εργασίας στον  λογιστικό τομέα να συνεχίσει τα 50 έτη οικογενειακής παράδοσης στην καλλιέργεια της αμπέλου και την οινοποίηση. Ετσι, το 1986, ιδρύεται η οινοποιία Αναστασίας Φράγκου, ενώ  η οινοποιία κατασκευάζεται στην περιοχή της Ραφήνας. Στην ίδια περιοχή βρίσκονται οι ιδιόκτητοι αμπελώνες της οικογένειας, ενώ κάποιοι εκτείνονται και στα Σπάτα αλλά και στο Πικέρμι. Συνολικά οι αμπελώνες φθάνουν τα 120 στρέμματα, όπου και καλλιεργούνται 11 ποικιλίες σταφυλιού. Οι κυριότερες ποικιλίες είναι το πολυδύναμο Σαββατιανό που πλησιάζει το 80%, η Μαλαγουζιά, καθώς και το Αγιωργίτικο, το Μερλότ, το Syrah Cabernet Sauvignon, το Sangiovese και το Grenache Rouge. Τα αμπέλια είναι παλιά –τα περισσότερα είναι φυτεμένα από τη δεκαετία του 60- και ξερικά. Οι στρεμματικές αποδόσεις των αμπελιών είναι μικρές –έως και 500 κιλά το στρέμμα- με αποτέλεσμα τα κρασιά που παράγονται να είναι πλούσια σε αρώματα. Η ετήσια παραγωγή της οινοποιίας φθάνει τις 40.000 φιάλες, ενώ κυκλοφορεί 6 ετικέτες.

Οινοποιία Αφοί Μυλωνά (Μικροοινοποιία Μυλωνά)

Αν και μικρή οινοποιία η ιστορία της είναι σχεδόν ένας αιώνας. Η αρχή έγινε το 1917 όταν ξεκίνησε από τους παππούδες παραδοσιακά η οικογενειακή δραστηριότητα η οποία μεταφέρθηκε στις επόμενες γενιές. Το 2006 τα ηνία έλαβαν τα παιδιά της οικογένειας Μυλωνά, που είναι η τρίτη γενιά οινοποιών  με 20ετή εμπειρία στην καλλιέργεια της αμπέλου και στην οινοποίηση. Ο Σταμάτης χημικός οινολόγος, όπως και ο Αντώνης , και ο Τάσος Μυλωνάς με σπουδές στη διοίκηση Επιχειρήσεων και στη λογιστική είχαν από την αρχή ένα σκοπό. Την οινοποίηση ποικιλιών της Αττικής Γης σε μικρές ποσότητες έτσι ώστε να διατηρείται η υψηλή ποιότητα και να εξάγεται το δυναμικό της κάθε ποικιλίας. Στα 120 στρέμματα που διαχειρίζεται η οικογένεια σήμερα καλλιεργούνται οι ποικιλίες Σαββατιανό, Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Αγιωργίτικο, Μανδηλαριά, Merlot και Gabernet Sauvignon.  Η μέση απόδοση φθάνει τα 400 κιλά ανά στρέμμα. 

Δέσποινα Καραγιαννοπούλου