Ξεκίναγαν, λοιπόν αυτοί οι μάστορες της πέτρας οι…… Κουδαραίοι, όπως συνθηματικά τους αποκαλούσαν τότε (κούδα=πέτρα), οργανωμένοι σε παρέες δουλειάς, τα περίφημα «μπουλούκια», πεζοί ή πάνω στα μουλάρια τους και όργωναν όλη την Ελλάδα και την Βαλκανική. Χτίζανε εκκλησίες και τζαμιά, καμπαναριά και μιναρέδες, σεράγια και αρχοντικά, μύλους, χάνια και γεφύρια. Όλα με γούστο, μεράκι και καλαισθησία, αλλά εκεί που έδειχνε ο αληθινός καλλιτέχνης ήταν στην «δοκιμασία» του γεφυριού.

Η κατασκευή των γεφυριών ήταν πάντα δεμένη με πολλά βάσανα και δυσκολίες, εμπόδια από την επέμβαση που γινόταν στη φύση και φόβο που διακατείχε τον λαό, γι' αυτό και είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο αριθμό θρύλων. «Για να χτίσεις γεφύρι, πρέπει να το λέει όχι μόνο το χέρι σου, αλλά και η καρδιά σου».

Οι περίφημοι Κιοπρουλήδες, από την τουρκική λέξη «κιοπρού» που σημαίνει γέφυρα ήταν οι καλύτεροι γεφυράδες. Αγωνία και ανομολόγητος φόβος καθ΄όλη την διάρκεια που χτιζόταν το γεφύρι – αυτό συνέβαινε τους καλοκαιρινούς μήνες - για το αποτέλεσμα. Δεν άντεχαν οι περισσότεροι πρωτομάστοροι να δουν το ξεκαλούπωμα και απομακρύνονταν τα πρώτα κρίσιμα λεπτά να μην αντικρίσουν την αποτυχία. Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για μια τέχνη εμπειρική, πράγμα που σημαίνει ότι η γνώση έρχεται με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες. Όταν όμως όλα πήγαιναν καλά, την επιτυχία την συνόδευαν χειροκροτήματα, φωνές θαυμασμού, ευχές, αγιασμός και πολυήμερο γλέντι, μαζί με τους κατοίκους των γύρω χωριών.

Κουδαραίοι Κιοπρουλήδες απ΄την Ήπειρο, την Μακεδονία, τα Λαγκάδια της Πελοποννήσου. Αυτοί χτίσανε τον κόσμο και τα γεφύρια του, χωρίς ίσως κι αυτοί οι ίδιοι τότε να είχαν συνειδητοποιήσει τι σπουδαία τέχνη έκαναν. Προσφορά εργασίας απ' αυτούς τους ανθρώπους, μόνο και μόνο για τον επιούσιο για τον σκληρό βιοπορισμό τους, χωρίς καμία προσωπική φιλοδοξία. Ξεχασμένοι, φτωχοί μαστόροι, θύματα των τότε συνθηκών δεν μνημονεύτηκαν πουθενά, γιατί και στις πλάκες και επιγραφές που διασώθηκαν πάνω στα λαϊκά αυτά αριστουργήματα, αναφερόντουσαν πάντα τα ονόματα των εργοδοτών ή των δωρητών. Έτσι ενώ για την λαϊκή αρχιτεκτονική γράφτηκαν πολλά για τους λαϊκούς τεχνίτες ελάχιστα.

Οι κιοπρουλήδες, σιγά σιγά έφυγαν ο ένας μετά τον άλλο από τη ζωή παίρνοντας μαζί τους τα μυστικά της τέχνης τους για τα λαικά πετρογέφυρα.

Δ.Κ