Ο επισκέπτης ξαφνιάζεται δυσάρεστα όταν μεταβεί στο νεκρωμένο τοπίο. Οι «φωνές» των αιωνόβιων ελιών, που με επιμονή τόσα χρόνια ορθώνουν το ανάστημά τους στο ακέραιο, θυμίζουν ότι κάποτε αυτός ο τόπος ήταν ιερός και μοναδικός, ενώ «διαμαρτύρονται» για τις σωρούς σκουπιδιών που τις περιτριγυρίζουν. Η βιομηχανική ιστορία του Ελαιώνα, η μακροβιότερη ίσως της πρωτεύουσας, αρχίζει από τη προπολεμική περίοδο με την εγκατάσταση και λειτουργία ελαιοτριβείων, σαπωνοποιείων, κεραμοποιείων αλλά και χαρτοποιείων.

 

Η έκταση του αρχαίου ελαιώνα φαντάζει με νεκρωμένο τοπίο

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 σε αυτά προστέθηκαν τα βυρσοδεψεία, αρχικά κατά μήκος της οδού Ορφέως στο Βοτανικό και αργότερα διάσπαρτα σε όλη την έκταση του Ελαιώνα. Με την πάροδο των ετών εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μικρές βιοτεχνίες ποικίλης δραστηριότητας, όπως χυτήρια λοιπών μεταλλουργικών εργασιών, τα οποία έδωσαν σιγά-σιγά τη θέση τους σε συγκροτήματα μεγάλων επιχειρήσεων τροφίμων, χημικών προϊόντων, ηλεκτρικών συσκευών και πλαστικών ειδών. Σήμερα ο τόπος έχει μετατραπεί λίγο πολύ σε σκουπιδότοπο, κέντρο του υποκόσμου και εστία ρύπανσης για ολόκληρο το λεκανοπέδιο.

Εδώ και πάνω από δέκα χρόνια αποτελεί αντικείμενο συζήτησης η κατασκευή σύγχρονων εγκαταστάσεων, που θα εξυπηρετούν το σύνολο των ΚΤΕΛ στην περιοχή του Ελαιώνα. O νέος ενοποιημένος σταθμός θα διαθέτει εμπορικά καταστήματα, καταστήματα εστίασης, οθόνες για την άφιξη και αναχώρηση των λεωφορείων, χώρους αναμονής, ενώ θα υπάρχει ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος για τη στάθμευση των υπεραστικών λεωφορείων. Aπό τους δύο σταθμούς KTEΛ αυτή την ώρα (Κηφισός και Λιοσίων) διακινούνται καθημερινά περίπου 40.000 ταξιδιώτες, με την κίνηση να ανέρχεται στα 10 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως. Παρά το γεγονός ότι η κίνηση στα υπεραστικά λεωφορεία είχε σημειώσει μείωση τα προηγούμενα χρόνια, το υψηλό κόστος μετακίνησης με I.X. έχει οδηγήσει σε ανάκαμψη της κίνησης των KTEΛ, με αποτέλεσμα αυτή να σημειώσει αύξηση 5%-10% φέτος το καλοκαίρι. Ο πρόεδρος των ΚΤΕΛ Αττικής, κ. Σοφοκλής Φάτσιος, εξηγεί μιλώντας στο Penna πως οι διαδικασίες αυτή την ώρα έχουν εν μέρει "παγώσει", καθώς αναμένεται να δοθεί το πράσινο φως από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τους νέους υπεύθυνους.

 

Η βιομηχανική ιστορία του Ελαιώνα, η μακροβιότερη ίσως της πρωτεύουσας, αρχίζει από τη προπολεμική περίοδο 

Στην ίδια περιοχή προοριζόταν να ανεγερθεί και το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Η ομάδα στο σύνολο της (ΠΑΕ και Ερασιτέχνης) έχει επαναλάβει με κάθε τρόπο μέσω των προέδρων της ότι δεν σκοπεύει να «μετακομίσει» στην περιοχή, καθώς η πρόθεσή της είναι να παραμείνει στην ιστορική έδρα, ενώ ήδη έχει αρχίσει τις διεργασίες ώστε να απεμπλακεί οριστικά και αμετάκλητα από το επιχειρηματικό σχέδιο της διπλής ανάπλασης που εκπόνησε η τεχνική εταιρεία της Μπάμπης Βωβός. Χρόνια κρατούν οι συζητήσεις και για την κατασκευή μουσουλμανικού τεμένους στην περιοχή του Ελαιώνα. Το αίτημα της μουσουλμανικής κοινότητας «συγκρούεται» με τα κωλύματα των εκάστοτε κυβερνήσεων αλλά και των πολιτών που εκφράζουν με κάθε τρόπο την αντίθεσή τους στην ανέγερση του. Λύση στο θέμα δεν έχει δοθεί έως σήμερα, καθώς οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας είναι έντονες και θα αποτελούν για πολύ ακόμα, απ' ότι φαίνεται, τροχοπέδη.

Στην αρχαιότητα το δέντρο της ελιάς συνδεδεμένο στενά με την Αττική μυθολογία, διαπέρασε στους αιώνες ως σύμβολο ειρήνης, ως βραβείο των πρώτων στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στην έκταση του Ελαιώνα,οι αρχαίες μορίες, οι ιερές ελιές, κοινοκτημοσύνης αγαθά για την Αθηναϊκή Δημοκρατία, πρόσφεραν με το λάδι τους μεγάλα οφέλη στο κράτος των Αθηνών, που επέτρεπε μόνο την εξαγωγή λαδιού και κανενός άλλου αγροτικού προϊόντος σύμφωνα με την νομοθεσία του Σόλωνα (6ος π.Χ αιώνας).

Φωτογραφίες: Χρήστος Τόλης