Mελέτη που είδε το φως της δημοσιότητας την περασμένη εβδομάδα διαχωρίζει τις θέσεις εργασίας σε 2.000 δραστηριότητες και σε 800 επαγγέλματα, συγκαταλέγοντας τόσο τους υπαλλήλους αποθήκης όσο και τα υψηλόβαθμα στελέχη εταιρειών. Όπως εξηγεί το Ινστιτούτο, πολλές θέσεις εργασίας μπορούν να αυτοματοποιηθούν και πολλά επαγγέλματα τείνουν να καταργηθούν. Στο άμεσο μέλλον η αυτοματοποίηση θα μεταβάλλει την εργασία του ανθρώπου και λιγότερο θα την περιορίζει.

Σε παγκόσμιο επίπεδο το 49% του χρόνου που αφιερώνεται σε εργασιακές δραστηριότητες θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί είτε με την τεχνολογία που υπάρχει τώρα στην αγορά είτε με εκείνη που αναπτύσσεται στα εργαστήρια. Αυτό μπορεί να αποφέρει 15,6 τρισ. δολάρια σε μισθούς και 1,1 δισ. θέσεις εργασίας παγκοσμίως.

Παρ’ όλα αυτά μονάχα το 5% των εργασιών θα μπορούσε να αντικατασταθεί τελείως από τα ρομπότ. Και πάλι μια τέτοια διαδικασία θα έπαιρνε χρόνο, τονίζει ο Τζέιμς Μάνικα, διευθυντής του ινστιτούτου και ένας από τους συντάκτες της έκθεσης. Όπως συμπληρώνει, «ο βαθμός που η αυτοματοποίηση επηρεάζει την εργασία δεν βασίζεται απλώς στο τι είναι τεχνολογικά εφικτό, κάτι στο οποίο τείνουν να επικεντρώνονται όσοι ασχολούνται με την τεχνολογία». Η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης συμβάλλει στη δημιουργία έξυπνων λογισμικών και μηχανών που προκαλούν ανησυχία για το μέλλον της εργασίας.

Ένα λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να διαβάσει αλλά και να αναλύσει ένα κείμενο ή την ομιλία ενός ανθρώπου μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση των διεκπεραιωτικών επαγγελμάτων, όπως, για παράδειγμα, του χειριστή μηχανημάτων. Η έκθεση της McKinsey, ωστόσο, εκτιμά ότι η επεξεργασία της γλώσσας είναι κλειδί για την τεχνολογία: όσο πιο γρήγορα αναπτύσσεται, τόσο περισσότερα διεκπεραιωτικής φύσεως επαγγέλματα θα μπορέσουν να αυτοματοποιηθούν.

Από την άλλη ένας πιο αργός ρυθμός τεχνολογικής ανάπτυξης του λογισμικού σημαίνει λιγότερη αυτοματοποίηση. Το οικονομικό κόστος που προκύπτει από την αυτοματοποίηση είναι άλλο θέμα. Ο Μάικλ Χιούι, συνεργάτης του ινστιτούτου, αναφέρει πως 1,7 εκατ. οδηγοί φορτηγών ενδέχεται να χάσουν τη δουλειά τους.

Τα μισά επαγγέλματα θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν έως το 2055. Η αυτοματοποίηση βέβαια θα μπορούσε να επέλθει 20 χρόνια νωρίτερα ή αργότερα σε συνάρτηση με τις εκάστοτε οικονομικές τάσεις, τις δυνατότητες εργασίας, τους νόμους και τις κοινωνικές τάσεις όπως έχουν διαμορφωθεί. Από την έκθεση, όμως, προκύπτει ότι η αυτοματοποίηση είναι μοχλός παραγωγικότητας και οικονομικής ανάπτυξης.

Οι βιομηχανίες χάλυβα, εκμεταλλευόμενες την τεχνολογία, έχουν μειώσει τους υπαλλήλους τους κατά 75% τις τελευταίες πέντε δεκαετίες χωρίς να χρειαστεί να μειώσουν την παραγωγή.

Η πρώτη θέση εργασίας που έχασε η 56χρονη Σέρι Τζόνσον εξαιτίας του αυτοματισμού ήταν σε μια τοπική εφημερίδα, όπου εργαζόταν ως σελιδοποιός και παράλληλα τροφοδοτούσε με χαρτί τις εκτυπωτικές μηχανές. Αργότερα έβλεπε τις μηχανές να μαθαίνουν τη δική της δουλειά. Γράφτηκε σε ένα τμήμα εκμάθησης υπολογιστών, αλλά δεν αρκούσε και ήταν πολύ αργά. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί σε αυτήν την κατηγορία εργαζομένων να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας τους θέτοντας όρια στο εμπόριο, στις υπεράκτιες εταιρείες και στη μετανάστευση. Οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν, όμως, πως εκείνο που απειλεί περισσότερο τις θέσεις εργασίας τους είναι ο αυτοματισμός.

Η βιομηχανία χάλυβα το 1962 μέχρι το 2005 έχασε 400.000 άτομα, το 75% του εργατικού της δυναμικού. Σύμφωνα, όμως, με μελέτη που δημοσίευσε το 2015 το περιοδικό America Economoic Review, οι πωλήσεις της δεν μειώθηκαν. Ο λόγος είναι η νέα τεχνολογία που εφαρμόζεται στη χαλυβουργία. Μια άλλη μελέτη του πανεπιστημίου Ball State εκτιμά πως περίπου το 13% των θέσεων εργασίας που χάθηκαν στον μεταποιητικό τομέα οφείλεται στο ελεύθερο εμπόριο, αλλά οι υπόλοιπες οφείλονται στην αύξηση της παραγωγικότητας εξαιτίας του αυτοματισμού. Σε βάθος χρόνου ο αυτοματισμός συνήθως οδηγεί σε καλά αποτελέσματα. Οδηγεί στην απώλεια θέσεων εργασίας αλλά και στη δημιουργία κάποιων άλλων. Πολλοί εμπειρογνώμονες, όμως, αρχίζουν να ανησυχούν ότι αυτή τη φορά θα είναι αλλιώς τα πράγματα. Ακόμη και μετά την ανάκαμψη της οικονομίας, δεν καταγράφεται ανάκαμψη στις θέσεις εργασίας και στις αποδοχές σημαντικής μερίδας εργαζομένων και ιδιαιτέρως ανδρών χειρωνακτών χαμηλής εξειδίκευσης. Ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση, ο αυτοματισμός οδηγεί σε αδιέξοδο την πρώτη γενιά εργαζομένων που πλήττει, καθώς συνήθως δεν διαθέτουν τις δεξιότητες για να απασχοληθούν σε νέες και πιο σύνθετες εργασίες.