Σε συνεργασία με τους Shumi Bose, Jack Self και Finn Williams, επιμελητές της Οικιακής Οικονομίας στο βρετανικό περίπτερο στην πρόσφατη Μπιενάλε της Βενετίας, η ομάδα του Guardian επισκέφτηκε το Τόκιο, τη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και το Λος Άντζελες προκειμένου να διερευνήσει πως οι ιδέες για την κατοικία μεταβάλλονται με το πέρασμα του χρόνου.
Τα internet café του Τόκιο
Στο Τόκιο οι άνθρωποι πηγαινοέρχονται συνεχώς, ενώ κάποια διαμερίσματα είναι ιδιαίτερα μικρά. Πολλοί είναι οι πολίτες που κοιμούνται στα internet café, όσο κι αν κάτι τέτοιο σας φαίνεται περίεργο. Εξάλλου, οι συγκεκριμένοι χώροι –manga kissa όπως ονομάζονται- παρέχουν ρούχα, γεύματα, ντους και ό,τι άλλο χρειάζεται κάποιος στο σπίτι του μόνο με 1,50 λίρες. Στο “i Cafe AKIBA PLACE” στη συνοικία Akihabara, ένας άνδρας ομολόγησε πως προτιμά να περνά τα βράδια του εκεί παρά στο σπίτι του.
"Τα καφέ είναι φθηνά, ενώ αποτελούν την καλύτερη επιλογή όταν νιώθεις κουρασμένος και δεν θες να γυρίσεις σε ένα άδειο διαμέρισμα", αναφέρει ο Yusuke Uchijima ενώ προσθέτει πως όταν βλέπει το αφεντικό του στη στάση του λεωφορείου δεν ντρέπεται να του πει πως πέρασε τη νύχτα στο καφέ. Η ιδέα του “a home for hours” οπτικοποιήθηκε στην έκθεση Οικιακής Οικονομίας στη Μπιενάλε της Βενετίας, μέσα από κοινόχρηστους χώρους που διέθεταν όλων των ειδών τις οικιακές συσκευές που χρειάζεται ένα σπίτι, όπως βιβλία, ρούχα ή μια ηλεκτρική σκούπα.
Το κοινωνικό στίγμα στις μεγάλες πόλεις της Ιαπωνίας έχει χαθεί, ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι –και κυρίως άνδρες- προτιμούν τα συγκεκριμένα καφέ γιατί λατρεύουν τον πολυτελή τρόπο ζωής που αυτά προωθούν.
Διαμονή μέσω Airbnb στη Νέα Υόρκη
Όταν ο David Roberts και η Elaine Kuok μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη πακετάρισαν όλα τους τα πράγματα μέσα σε τρεις βαλίτσες και έζησαν υπό τις υπηρεσίες της Airbnb. Ενάμιση χρόνο αργότερα συνεχίζουν την ίδια τακτική. Αλλάζουν διαμερίσματα από τόπο σε τόπο και αποκτούν νέες εμπειρίες.
Στο σημείο αυτό τίθεται το ζήτημα του κατά πόσο μπορούμε όλοι να νοικιάζουμε τα σπίτια μας ελεύθερα μέσα από τη διάδοση της τεχνολογίας και τη βοήθεια της Airbnb. Γνωστή ως “Home is where the Wi-Fi is”, η ιδέα μπορεί να βρει ανταπόκριση κυρίως σε περιοχές που είναι τεχνολογικά ανεπτυγμένες, εξηγεί το ζευγάρι που με τον τρόπο αυτό ταξιδεύει τον κόσμο. Η επιλογή αυτή φυσικά δεν συνίσταται σε όλους, αφού το κόστος της Airbnb μόνο μηδαμινό δεν είναι…
Η ιδέα της «μισής καλής κατοικίας» στη Χιλή
Στην πόλη Constitución της Νότιας Χιλής, ο αρχιτέκτονας Alejandro Aravena, ο οποίος παράλληλα διετέλεσε και καλλιτεχνικός διευθυντής της φετινής Μπιενάλε, διαμορφώνει εκ νέου την ιδέα της κοινωνικής κατοικίας. Τα “μισά σπίτια” του αρχιτέκτονα δίνουν την ευκαιρία στον κάθε κάτοικο να μείνει μόνος του και να είναι ανεξάρτητος. Τα πλεονεκτήματα των κατοικιών αυτών είναι πολλά, τονίζει ο Aravena. Είναι πιο φθηνές και εύκολες στην κατασκευή. Κυρίως όμως επιτρέπουν στους ιδιοκτήτες να επενδύσουν στα περιουσιακά τους στοιχεία, ώστε να γίνουν τυπικά μέλη της μεσαίας τάξης.
Η ιδέα της “μισής καλής κατοικίας” και της “σταδιακής στέγασης” αποτελεί σχέδιο-επανάσταση στην κοινωνική στέγαση. Ιεραρχώντας τις ανάγκες και τις προτεραιότητες, αρχικά προδιαγράφεται και υλοποιείται το βασικό κέλυφος –ο σκελετός από σκυρόδεμα– και ολοκληρώνεται το μισό τμήμα του σπιτιού: υποδομές, κουζίνα και μπάνιο. Το υπόλοιπο μισό κατασκευάζεται σταδιακά από τους χρήστες ανάλογα με την οικονομική τους ευχέρεια.
Ο τρόπος ζωής αλλάζει, το ίδιο και οι κατοικίες των ανθρώπων
Το αειφόρο σχέδιο αστικής ανασυγκρότησης της πόλης Constituciοn, που ολοκληρωτικά διαλύθηκε μετά τον σεισμό και το τσουνάμι το 2010, αποτελεί ένα ακόμη πείραμα αστικού συμμετοχικού σχεδιασμού: μια μαζική πλατφόρμα αποτύπωσης συλλογικών επιθυμιών και αναγκών των κατοίκων. Με αφετηρία το συγκρότημα Villa Verde 484 κατοικιών, το νέο Πολιτιστικό Κέντρο αλλά και τον Παραλιακό Περίπατο, η Elemental αναζητεί έναν νεωτερικό τρόπο με τον οποίο η αρχιτεκτονική μπορεί να ανακατασκευάσει κοινότητες και να αναστοχαστεί πάνω στις τοπιογραφίες των πόλεων.
Μοιράσου το σπίτι σου στο Λονδίνο
Στο βορειοδυτικό Λονδίνο, η ιδέα του παλιού οικοτροφείου επιστρέφει… Το κτίριο “Collective” με περισσότερα από 500 διαμερίσματα, αποτελεί παράδειγμα των γιγαντιαίων κοινόχρηστων σπιτιών που φιλοξενούν πλήθος κόσμου. Οι κάτοικοι εκεί μοιράζονται τα δωμάτια, το πλυσταριό, την κουζίνα, τους χώρους εργασίας. Παλαιότερα το συγκεκριμένο μοντέλο ήταν εκτός νόμου στη Βρετανία καθώς είχαν σημειωθεί περιστατικά σεξουαλικής ασέλγειας, πλέον ωστόσο έχει τεράστια απήχηση.
Oι αρχιτεκτονικές ιδέες Dogma και Black Square στη Μπιενάλε χρησιμοποίησαν ακόμα ένα κίνητρο για να προσελκύσουν τον κόσμο να τα εμπιστευτεί. Για την ακρίβεια πρότειναν να λαμβάνει μισθό όποιος κάνει οικιακές δουλειές και φροντίζει το σπίτι.
Μια κατοικία για όλους
Το Inland Empire είναι ένα κατοικημένο προάστιο έξω από το Λος Άντζελες. Φιλοξενεί πάνω από 5 εκατομμύρια κατοίκους, οι οποίοι προέρχονται από τομείς που πλήττονται από την οικονομική κατάρρευση των ΗΠΑ. Η αδυναμία των νέων να συντηρήσουν ένα σπίτι μόνοι τους αλλά και η γήρανση του πληθυσμού είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τεράστιου σπιτιού που θα φιλοξενεί οικογένειες, η κάθε μια από τις οποίες θα έχει το δικό της χώρο.
Η εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού Pardee ενσωμάτωσε δύο κατοικίες κάτω από μια στέγη. Ένας από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών αυτών στην Καλιφόρνια είναι η Marie Clausman. Η ίδια μένει στη μια πτέρυγα της μεγάλης κατοικίας, ενώ η αδερφή της μένει στην άλλη. Στον επάνω όροφο του σπιτιού μένει η κόρη της με την οικογένειά της. Μέσα από το σχεδιασμό αυτό, οι κάτοικοι απολαμβάνουν τη συντροφικότητα ενώ την ίδια στιγμή χαίρονται και την ανεξαρτησία τους. Έτσι, καθώς οι Αμερικάνοι ζουν περισσότερο και τα νεότερα παιδιά αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, τα σπίτια αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη λύση για το μέλλον.
Για να δείτε τα πέντε φιλμ πατήστε εδώ