H λεβεντογέννα Κρήτη, το νησί των γενναίων ανδρών και των όμορφων γυναικών, φημίζεται παγκοσμίως για την σπουδαιότητά του. Πλήθος τουριστών κάθε καλοκαίρι πληρώνουν όσο όσο για να απολαύσουν από κοντά την αστείρευτη ομορφιά της. Τα άρθρα που κατά καιρούς γράφουν οι δημοσιογράφοι για το νησί, αποδεικνύουν την αδυναμία που του έχουν.
Η σελίδα του facebook Chania Crete πραγματοποιεί στο πλαίσιο αυτό, ένα εξαιρετικό φωτογραφικό αφιέρωμα στη ζωή της παλιάς Κρήτης. Σπάνια στιγμιότυπα, ιστορικές στιγμές που χαρακτηρίζουν το ντόπιο Κρητικό της παλιάς εποχής. Στο αφιέρωμα, παράλληλα, παρατίθενται κάποια επεξηγηματικά σχόλια για την ιστορία των εικόνων.
“Γυρνάμε πίσω στα παλιά, τότε που όλα ήταν όμορφα σε τούτη τη γωνιά ετούτου του πλανήτη…
Όμορφο το τοπίο, απ’ αυτά που χαρακτηρίζουμε παραδεισένια, όπου το μάτι βρίσκει όμορφες εικόνες να ακουμπήσει απάνω τους, να ξεκουραστεί και να ξεφύγει απ’ τη ματαιότητα της καθημερινότητας, το αυτί αφουγκράζεται τους ήχους της φύσης…η μύτη γυρίζει πίσω και οσμίζεται τις μυρωδιές που για χρόνια έθρεψαν τους ανθρώπους τούτης της γης…
Όμορφοι οι άνθρωποι με αξίες που τις χαρακτήριζε η αγάπη για τον τόπο, η μετριοφροσύνη, η αλληλεγγύη, η αξιοπρέπεια, η μερακλοσύνη, η ψυχική αρμονία…”, αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο.
Παραδοσιακό παντοπωλείο στην Κρήτη – Φωτογράφος: John Phillips, 1947
Οι αργαλειοί και τα υφαντά, έρχονται από την αρχαιότητα και μέχρι πριν μερικές δεκαετίες, ήταν μια οικιακή βιοτεχνία πολύ μεγάλης αξίας και χρησιμότητας… Κάθε σπίτι είχε τον μικρό ή μεγάλο αργαλειό του… Εκεί στον αργαλειό ετοίμαζαν από νωρίς τα κορίτσια τα προικιά τους… Μαζί με τα προικιά πλέκονταν και οι ελπίδες και τα όνειρα της κάθε κοπέλας για την νέα ζωή που θα έφτιαχνε…
Φωτογραφία, Erich Lessing – Κρήτη 1955
Σχολείο Βουκολιών, 1939
Το όνομα «Κρι-Κρι» λέγεται ότι το απέκτησε τη δεκαετία του πενήντα… Στην φωτογραφία ο Σελινιώτης Ευτύχης Πρωτοπαπαδάκης με το εξημερωμένο αγρίμι του που θέλησε να κάνει δώρο στον τότε πρόεδρο της Αμερικής Χάρι Τρούμαν. Η ιστορία λέει ότι ο πρόεδρος δέχτηκε το δώρο και μάλιστα κάλεσε τον ίδιο τον Πρωτοπαπαδάκη στην Αμερική για να του το παραδώσει…Όταν αυτός φώναζε το αγρίμι «έλα αγριμάκι μου»
Δεκαετία 70, ηλιοθεραπεία στον Φάρο των Χανίων
Στα ορεινά της Κρήτης ζει ένα δεντράκι, η αμπελιτσιά, συγγενικό της φτελιάς που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Από το ξύλο αμπελιτσιάς κατασκευάζονται παραδοσιακά οι μαγκούρες των βοσκών στην Κρήτη. Το Κρητικό Ραβδί, ή αλλιώς Κατσούνα, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του σώματος των Κρητικών. Ηλικιωμένοι και νέοι Βοσκοί Κρητικοί κρατούσαν συνεχώς μια Κατσούνα για να τους βοηθάει στο περπάτημα και κυρίως ανεβαίνοντας ορεινές περιοχές, όπου βοσκούσαν τα ζώα τους και παρέμεναν εκεί για ημέρες. Ήταν πολύτιμο εργαλείο για την μεταφορά του σακουλιού τους, που περιείχε το καθημερινό κολατσιό και νερό που ετοίμαζε η νοικοκυρά Κρητικοπούλα.Πολύτιμες χρήσεις της Κατσούνας ακόμη ήταν να καθαρίζουν οι βοσκοί με αυτήν τα μονοπάτια τους, αλλά και να εγκλωβίζουν με τη ράχη της τα ζώα τους που θέλουν να τους ξεφύγουν, ενώ σε εμπόλεμες εποχές αποτελούσε και όπλο εναντίον του εχθρού.Ακόμα και σήμερα, η Κατσούνα χρησιμοποιείται από πολλούς Κρητικούς βοσκούς και κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, ενώ συμβολίζει ταυτόχρονα την Κρητική υπερηφάνεια και παράδοση. Πηγή φωτογραφίας: ganifantis.blogspot.gr
Μέχρι την εποχή του Μεσοπολέμου οι Κρητικοί φορούσαν κυρίως το σπαστό κόκκινο φεσάκι με τη μακριά φούντα, το οποίο, να τονίσουμε ότι, δεν έχει καμιά σχέση με το κωνοειδές φέσι των Τούρκων. Παράλληλα φορούσαν και το μεγάλο μαντήλι, που πριν πάρει το τούρκικο όνομα «σαρίκι» λεγόταν «πέτσα». Είδος «πέτσας» φορούσαν οι Κρητικοί από τα τέλη του 15ου αιώνα. Την τύλιγαν στο κεφάλι τους και άφηναν τις άκρες να πέφτουν στους ώμους, εμπρός και πίσω. Πιο παλιά την «πέτσα» τύλιγαν στο λαιμό, είχε φαρδύτερες άκρες, που έπεφταν στους ώμους και την έλεγαν «στόλα». Η «πέτσα» ονομαζόταν και «τζεβρές» , όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κρήτη. Το σαρίκι (μαντήλα), παλαιότερα, ήταν ένα μακρόστενο μεταξωτό πολύχρωμο μαντήλι, το περίφημο» «λαχουρί» με το οποίο αρκετοί Κρήτες τύλιγαν το σπαστό κόκκινο φεσάκι τους.
Δεκαετία του 70′ ο Νταγκουνόγιαννης αγναντεύει τον κόλπο της Κισάμου. Αριστερά του τα Φαλάσαρνα, και ευθεία μπροστά το ακρωτήρι της Γραμβούσας. Το “…σήμα κατατεθέν” της τεράστιας αξίας του μεγάλου Ανυφαντή. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από τον Προφήτη Ηλία! Πηγή φωτογραφίας: ganifantis.blogspot.gr
τις ιδιαίτερες τελετές των Μεβλεβήδων, ο προϊστάμενος του τεκέ, έχει τον τίτλο του Σεΐχη και συμβολίζει τον ήλιο. Οι δερβίσηδες (μοναχοί) χορεύουν ρυθμικά, με απόλυτα καθορισμένες κινήσεις, με ορισμένα βήματα περιστροφικά, γύρω από τον Σεΐχη (ήλιο) παριστάνοντας, με τις κινήσεις του χορού αυτού, τους πλανήτες που περιστρέφονταν γύρω από τον ήλιο. Το οικοδόμημα του τεκέ των Μεβλεβήδων υπάρχει ακέραιο και σήμερα στεγάζει το Κέντρο Παιδικής Μέριμνας
Κατασκευή δρόμων, Dmitri Kessel, 1948
Αγροτική οικογένεια Κρήτη 1947