Ρίξτε μια ματιά και στους άλλους γονείς που βλέπετε στην παιδική χαρά, στη σχολική γιορτή ή στα γενέθλια. Πόσοι από αυτούς πραγματικά απολαμβάνουν την εμπειρία της συμμετοχής τους σ’ αυτές τις τόσο σημαντικές στιγμές της παιδικής ηλικίας των παιδιών τους και πόσο ασχολούνται με το να καταφέρουν να τις «χωρέσουν» στην κάρτα μνήμης του smartphone ή του tablet τους;

  

Νομίζω ότι το πρόβλημα είναι πως οι άνθρωποι απαρνούνται τη δυνατότητα να είναι παρόντες στη στιγμή που ζουν

Η Μαριάν Γκάρι, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Wellingtonτης Νέας Ζηλανδίας, εδώ και χρόνια μελετά τις συνέπειες της συνήθειας να τραβάμε φωτογραφίες στις αναμνήσεις που έχουμε από την παιδική ηλικία των παιδιών μας. Το συμπέρασμά της; «Νομίζω ότι το πρόβλημα είναι πως οι άνθρωποι απαρνούνται τη δυνατότητα να είναι παρόντες στη στιγμή που ζουν».  Όπως υποστηρίζει, όλοι αυτοί οι γονείς με τις κάμερες και τις φωτογραφικές μηχανές στο χέρι, στην πραγματικότητα δίνουν λιγότερη σημασία σ’ αυτό που συμβαίνει και περισσότερη στο να βγάλουν μια καλή φωτογραφία.  «Και μετά, μαζεύουμε εκατοντάδες φωτογραφίες, τις στοιβάζουμε κάπου και σπάνια τις κοιτάμε γιατί θέλει χρόνο να τις οργανώσουμε και να τις ταξινομήσουμε. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο μια απώλεια».

Οι συνέπειες στα παιδιά

«Η απώλεια αυτή δεν αφορά μόνο τους γονείς αλλά και τα παιδιά. Με τη συμπεριφορά μας αυτή, δεν καταφέρνουμε να αναλάβουμε ένα μέρος του ρόλου μας ως οι άνθρωποι που βοηθάμε τα παιδιά να μάθουν να εκτιμούν και να μιλούν για τις εμπειρίες τους», λέει η ειδικός.  

Η θεωρία ότι ζούμε λιγότερο όταν καταγράφουμε τις εμπειρίες μας περισσότερο έχει απασχολήσει και την ψυχολόγο Λίντα Χένκελ, που μελετά την ανθρώπινη μνήμη στο Πανεπιστήμιο Fairfieldστο Κονέκτικατ των ΗΠΑ. Η Χένκελ σε ένα από τα πειράματά της έστελνε σπουδαστές της σε ένα μουσείο όπου έπρεπε να παρατηρήσουν κάποια εκθέματα και να φωτογραφήσουν κάποια άλλα.

Όταν επέστρεφαν στο εργαστήριο, συμπλήρωναν ένα τεστ. Με αυτό το πείραμα η Χένκελ ανακάλυψε ότι για τα αντικείμενα που είχαν φωτογραφήσει, οι σπουδαστές δεν μπορούσαν να θυμηθούν πολλά πράγματα. Αντίθετα, είχαν καταγράψει στο μυαλό τους περισσότερες πληροφορίες για όσα είχαν παρατηρήσει. Η ίδια εκτιμά πως όταν βασιζόμαστε σε μια… εξωτερική μνήμη, υποσυνείδητα αφήνουμε τη φωτογραφική μηχανή να καταγράψει τις λεπτομέρειες και όχι το μυαλό μας. «Έτσι, δεν ολοκληρώνεται η γνωστική διαδικασία που μπορεί να μας βοηθήσει να θυμόμαστε όσα έχουμε ζήσει οι ίδιοι».

«Οι φωτογραφίες δεν είναι αναμνήσεις»

Είναι μεγάλο λάθος να θεωρούμε ότι οι φωτογραφίες είναι καταγραφή των αναμνήσεών μας, προειδοποιεί η Χένκελ. Μια φωτογραφία παραμένει ακριβώς η ίδια όσες φορές κι αν την κοιτάξεις, αντίθετα από τις αναμνήσεις που αλλάζουν στο χρόνο. Η ανθρώπινη μνήμη είναι πολύ πιο δυναμική από μια εικόνα.

Όλα αυτά βέβαια δεν σημαίνουν ότι πρέπει να σταματήσουμε να βγάζουμε φωτογραφίες! Απλά, να φροντίζουμε πρώτα να ζούμε τη στιγμή ώστε όταν κοιτάζουμε τη φωτογραφία – ας μην είναι τόσο καλή όσο θα μπορούσε να ήταν εάν είχαμε αφοσιωθεί στο να την βγάλουμε - να την αξιοποιούμε σαν ένα μέσο που θα μας βοηθάει να ανασύρουμε από το μυαλό μας μια εικόνα που πρώτο εκείνο έχει καταγράψει!