Πρόκειται για δύο παραδείγματα χωρών οι οποίες πειραματίζονται εδώ και χρόνια στο εκπαιδευτικό σύστημα, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Την συνταγή της επιτυχίας δεν την έχουν βρει ακόμα ούτε στη Σουηδία ούτε στη Φινλανδία, συμφωνούν ωστόσο στο εξής: η εκπαίδευση πρέπει να γίνεται με έναν τρόπο προσιτό προς το παιδί, να του εγείρει το ενδιαφέρον ώστε να μην το αντιμετωπίζει ως υποχρέωση. Παράλληλα για τις μεγαλύτερες ηλικίες θα πρέπει να είναι λίγο πιο κοντά στην πραγματική ζωή και την αγορά εργασίας.

Θέματα αντί μαθημάτων στη Φινλανδία
Ένας έφηβος μπορεί να πάρει μάθημα επαγγελματικής κατάρτισης το οποίο θα διδαχθεί στο... κυλικείο του σχολείου.

Όσο θα βρίσκεται στο κυλικείο θα διδαχθεί, εκτός από το πώς να σερβίρει στους πελάτες, βασικά στοιχεία μαθηματικών, γραφής, επικοινωνίας ακόμη και ξένων γλωσσών (που θα χρειαστεί για να εξυπηρετήσει έναν ξένο πελάτη). Οι ακαδημαϊκώς προσανατολισμένοι μαθητές μπορεί να διδαχθούν το μάθημα της ΕΕ για παράδειγμα το οποίο συνδυάζει οικονομικά, ιστορία, γλώσσες και γεωγραφία.  

Παράλληλα προωθείται η κατάργηση της τάξης με την κλασική της μορφή, όπου κάθονται οι μαθητές στα θρανία και αντικαθίσταται από ομάδες οι οποίες εργάζονται μαζί για την επίλυση προβλημάτων, ενισχύοντας τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες.

Οι αντιδράσεις δεν θα μπορούσαν φυσικά να απουσιάζουν κυρίως από εκπαιδευτικούς. Δάσκαλοι και καθηγητές όμως που εκπαιδεύτηκαν στο καινούριο σύστημα υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να γυρίσουν πίσω.  

Χωρίς διαγωνίσματα ή μελέτη στο σπίτι το Σουηδικό μοντέλο

-Απαγορεύονται τα διαγωνίσματα γιατί αποθαρρύνει τη συνεργασία και ενισχύει τον ατομικισμό
-Απαγορεύεται ρητώς η συμμετοχή των γονέων στο διάβασμα στο σπίτι, το οποίο είναι ελάχιστο
-Εκδρομές και εξωσχολικές δραστηριότητες εντάσσονται στο πρόγραμμα του σχολείου και δεν αποτελούν επιβράβευση
-Μία μέρα την εβδομάδα μπορεί ο μαθητής να μην προσέλθει στην πρώτη ώρα του μαθήματος εάν επιθυμεί να κοιμηθεί λίγο παραπάνω
-Το φαγητό είναι υπόθεση του σχολείου, δεν υπάρχει κυλικείο και αν θέλει να φέρει κάτι από το σπίτι ο μαθητής περιορίζεται σε φρούτα ή λαχανικά
-Παίζουν και με ηλεκτρονικά παιχνίδια στο σχολείο το οποίο τους παρέχει τον εξοπλισμό, για να μην θεωρείται κάτι απαγορευμένο
-Δύο ώρες την εβδομάδα επιλέγουν οι μαθητές ποιο μάθημα θα κάνουν

-Κάθε τάξη καλείται να διαχειριστεί έναν μικρό προϋπολογισμό χρημάτων τον οποίο κατευθύνει όπου επιλέξει αφού έχει προηγηθεί από τους μαθητές η σχετική έρευνα αγοράς
-Τα πάρτι γίνονται στο σχολείο κατόπιν συνεννόησης με τον σύλλογο γονέων, ενώ τα παιδιά φροντίζουν οι τάξεις να παραδίδονται στην ίδια κατάσταση που παρελήφθησαν
-Οι μαθητές δεν βαθμολογούνται ανά τρίμηνο, αλλά αξιολογούν τους καθηγητές και τις συνθήκες στο σχολείο