Η δράση γενά αντίδραση. Είναι λογικό, μετά από τον αβάσιμο ισχυρισμό του Γερούν Ντάισελμπλουμ, σύμφωνα με το οποίο οι Έλληνες έφαγαν τα λεφτά τους σε - προφανώς - φτηνά ποτά και σε γυναίκες, να γεννάται η απορία για το που ξοδεύει η Ευρώπη τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων.

Τα ευρωπαϊκά κονδύλια, είναι ένας σχετικά μικρός σε μέγεθος προυπολογισμός. Το 2016, ήταν 158 δισ. ευρώ, το 1% δηλδή του συνολικού ΑΕΠ των 28 Κρατών Μελών, που αντιστοιχεί σε 85 λεπτά την ημέρα, για κάθε ευρωπαίο φορολογούμενο.

Μόνο το 6% των εξόδων, αφορούν το διοικητικό κόστος των πολυπληθών ευρωπαϊκών θεσμών, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα πηγαίνουν σε προγράμματα για τα κράτη μέλη αλλά και δράσεις σε τρίτες χώρες, όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο του το euronews.

Σύμφωνα με Μαρκ Ρότζερσον, τον εκπρόσωπο τύπου της αρχής που ελέγχει το πώς και το πού χρησιμοποιούνται τα ευρωπαϊκά κονδύλια, οι τομείς που χρησιμοποιούν τα μεγαλύτερα ποσά και όπου γίνεται και οι μεγαλύτερες ατασθαλίες, είναι η γεωργία, οι φυσικοί πόροι και η περιφερειακή πολιτική. 

«Λιγότερο από το 4% των χρημάτων ξοδεύονται με λάθος τρόπο, δηλαδή όχι σύμφωνα δηλαδή με τους κανόνες. Εάν για παράδειγμα γίνει ένα συμβόλαιο και η διαδικασία που ακολουθείται δεν είναι η σωστή, αν το συμβόλαιο δεν έχει παρουσιαστεί σωστά, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν ακολουθηθεί οι νόμοι. Πέρα όμως από αυτό, συναντάμε περιπτώσεις όπου υπάρχει ένα αεροδρόμιο, που δεν έχει αεροπλάνα, υπάρχει ένα λιμάνι, χωρίς καράβια. Εκεί γίνεται η σπατάλη και όταν την ανακαλύπτουμε, πρέπει να την φέρουμε στο φως» τόνισε ο Ρότζερσον.

Στις περιπτώσεις που εντοπίζεται σκόπιμη απάτη, οι υποθέσεις στέλνονται στην OLAF, που είναι η ευρωπαϊκή υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης. Σύμφωνα με την OLAF, οι απάτες αφορούν κυρίως τα διαρθρωτικά και τα κοινωνικά ταμεία, τα τελωνεία, το εμπόριο και την ξένη βοήθεια. Κι εδώ, το μερίδιο ευθύνης του προσωπικού και των μελών των θεσμών της Ε.Ε. αντιπροσωπεύουν μόλις λιγότερο από το 1% των περιπτώσεων.

Η συγκεκριμένη υπηρεσία, το 2015, συνέστησε την επιστροφή σχεδόν 900 εκατ. ευρώ. Τη στιγμή που μόλις 187 εκατ. ευρώ επεστράφησαν από διαπιστωμένες απάτες τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με τον Τζιοβάνι Κέσλερ, γενικό διευθυντή της υπηρεσίας, η χαμηλή αποδοτικότητα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας καταπολέμησης της Απάτης όφείλεται στη φύση της υπηρεσίας η όποια περιορίζεται στο να κάνει συστάσεις, δεν έχει δλαδή πειθαρχική εξουσία ενώ οι συστάσεις αυτές δεν εφαρμόζονται πάντα από τα κράτη μέλη. 

«Οι παράνομες οικονομικές συναλλαγές πραγματοποιούνται στην ανοικτή αγορά. Όταν όμως φτάσει η ώρα της δικαιοσύνης, δεν υπάρχει μια μόνο αγορά. Και αν θέλουμε να διασχίσουμε τα σύνορα και να κάνουμε μια έρευνα για μια απάτη που έχει γίνει με πράξεις ταυτόχρονα σε τρία κράτη μέλη, τα πράγματα είναι πολύ σύνθετα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση σ’ αυτές τις περιπτώσεις», λέει ο Κέσλερ.

Ένα πιο ενιαίο δικαστικό σύστημα είναι ένα από τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ατζέντα των συζητήσεων για την Ευρώπη του αύριο με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ να τάσσεται υπέρ αυτής της γραμμής, ο οποίος παράλληλα θέλει και λιγότερη Ευρώπη, όσον αφορά τους νόμους και τις ρυθμίσεις:

«Δεν θέλουμε πλέον να διεισδύσουμε σε όλες τις πλευρές της καθημερινής ζωής των Ευρωπαίων. Πάλεψα σθεναρά απέναντι στη διάθεση των παραπλανημένων επιτρόπων που θέλουν να ρυθμίσουν ακόμη και το πώς τραβάμε καζανάκι σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο!» Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που βαρέθηκε να νομοθετεί για το καζανάκι, έχει κάνει κινήσεις ενάντια στη γραφειοκρατία, ώστε να καταφέρουν αρχικά να μην χάνουν χρόνο και χρήμα οι ευρωπαίοι πολίτες. Κάτι όμως, που δεν είναι και τόσο απλό.

Η πολιτική απορρύθμισης της Κομισιόν όμως, μπορεί να κοστίσει ακριβά στους Ευρωπαίους, όπως υποστηρίζει η ΜΚΟ Παρατηρητήριο των Ευρωπαϊκών Εταιριών, υπενθυμίζοντας ότι, λιγότεροι νόμοι σημαίνουν και λιγότερη προστασία για τους πολίτες.

«Αυτή η ατζέντα για καλύτερο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο δημιουργεί νέα εμπόδια για τους νόμους που είναι αναγκαίοι για την υγεία και το περιβάλλον. Αυτό δίνει στη βιομηχανία πολλά πανίσχυρα όπλα για να αποδυναμώσουν τις προτάσεις της Κομισιόν. Έχουμε δει πάμπολλα τέτοια παραδείγματα, τα τελευταία χρόνια. Για να αναφέρω μερικά, η Κομισιόν έπρεπε να βρει έναν ορισμό των ενδοκρινικών διαταρακτών, που οδηγούν πολύ κόσμο να αρρωσταίνει κάθε χρόνο και να πεθαίνει νωρίς. Η απόφαση καθυστερούσε για πολλά χρόνια και στο τέλος η απόφαση που πάρθηκε από την Κομισιόν άλλαξε δραματικά περιεχόμενο, εξαιτίας των πιέσεων που άσκησαν οι βιομηχανίες του χώρου» επισημαίνει ο Ολιβιέ Χέντεμαν, συντονιστής της έρευνας για την ΜΚΟ Παρατηρητήριο των Ευρωπαϊκών Εταιριών.

Κι εδώ, έρχεται ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, αποστολή του οποίου είναι η υπεράσπιση των συμφερόντων των ευρωπαίων πολιτών.

Η Έμιλι Ο’ Ράιλι και η ομάδα της ερευνούν περιπτώσεις κακοδιοίκησης στα όργανα και τους οργανισμούς της Ε.Ε. και τη σύγκρουση συμφερόντων, όσον αφορά τους ευρωπαίους αξιωματούχους.

Μια τέτοια περίπτωση ήταν του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, πρώην προέδρου της Κομισιόν, που στη συνέχεια προσελήφθη από την Goldman Sachs.

Σκοπός του Διαμεσολαβητή είναι επίσης η μεγαλύτερη διαφάνεια στα κέντρα λήψης των ευρωπαϊκών αποφάσεων. Τελευταία υπόθεση που καταπιάστηκε: οι διαπραγματεύσεις για το Brexit και πώς όλα να είναι στο φως της δημοσιότητας:

«Οι πολίτες θέλουν να ξέρουν πώς παίρνονται οι αποφάσεις. Αυτό είναι το σημαντικό στον τομέα της διαφάνειας, που εγώ εστιάζω. Εάν το εξετάσετε αυτό, ποιος θεσμός δεν είναι διαφανής; Η Κομισιόν είναι λογικό να είναι διαφανής. Το Ευρωκοινοβούλιο επίσης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι το λιγότερο διαφανές. Αλλά τι είναι το Συμβούλιο; Είναι οι αρχηγοί των κρατών μελών. Πολύ συχνά, είναι τα κράτη μέλη και οι πολιτικοί τους που δεν θέλουν τη διαφάνεια. Γιατί υπάρχει η δυνατότητα να διαπραγματευτείς πράγματα στις Βρυξέλλες, που τελικά δεν αρέσουν καθόλου στους πολίτες» αναφέρει η Έμιλι Ο Ράιλι, η Ευρωπαία Διαμεσολαβητής.

Πολυάριθμες οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Περιορισμένων αρμοδιοτήτων. Δαιδαλώδεις οι διαδικασίες της γραφειοκρατίας. Ευθύνες που μετακυλούν. Καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων. Αναποτελεσματικότητα. Αναρίθμητοι οι ευρωπαϊοι διοικητικοί υπάλληλοι. Μικρό το μερίδιο ευθύνης που αναλογεί στην κακοδιαχείρισή τους. Μεγάλα τα ποσά που λείπουν και χάνουν τον δρόμο τους πίσω στα ταμεία. Δεν μπορεί.

Λες να `χω λάθος;  Ας τα ξαναδώ... 10 μείον 5 μείον 5, 6 δια 2 συν 8, 20 φορές το 15, 11 και 7, 18. Σύνολο 16, πρέπει να `ναι εντάξει, σίγουρα είν’ εντάξει, δεν έχω λάθος, μ’ ας τα ξαναδώ...

Δεν μπορεί. Κατά βάθος κάπου υπάρχει λάθος, κάπου την έχουμε πατήσει κι οι δυο.

Μάλλον τα ποτά και τα ξενύχτια φταίνε για όλα. Αστα και σπίτι, θα τα ξαναδώ...

- Άννα Δανιήλ