Ήταν ο δευτερότοκος γιος - μικρότερος κατά ένα χρόνο από τον Τζουζέπε ή Ζοζέφ - από συνολικά 8 αδέρφια με τρίτο κατά σειράν τον άλλο αδελφό του Λουτσιάνο ή Λυσιέν. Το 1779 και σε ηλικία 10 χρονών πήγε να συνεχίσει τις σπουδές του στην Γαλλία, στο θρησκευτικό κολλέγιο Autun. Ο Ναπολέων είχε μεγάλο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά και αυτό τον οδήγησε να γίνει αξιωματικός του πυροβολικού, ενώ ο αδερφός του συνέχισε για να γίνει ιερέας. ^[1] Συνέχισε τις σπουδές του στο Στρατιωτικό Κολέγιο της Brienne και το 1789 πήγε στην Ανωτάτη Ακαδημία Πολέμου στο Παρίσι σε ηλικία μόλις 20 ετών, λίγο πριν την έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης. Αρχικά η στάση του απέναντι της ήταν σχετικά αδιάφορη. Όντας πάντως μικρός και μη Γάλλος αριστοκράτης δεν είχε ελπίδες να εξελιχθεί ιεραρχικά και να διακριθεί εκτός και αν λόγω των ρευστών περιστάσεων περίμενε και αξιοποιούσε τις κατάλληλες ευκαιρίες.

Ο Ναπολέων επισκέφτηκε πολλές φορές την Κορσική τα επόμενα χρόνια (1790-1792). Επιχείρησε να πετύχει την ανεξαρτησία του νησιού από τη Γαλλία. Όταν η προσπάθειά του απέτυχε, κινδύνευσε να χάσει τη θέση του στο Γαλλικό Στρατό, αλλά η συμμετοχή κάποιων από τους αδελφούς του και άλλων συγγενών του στην πολιτική ζωή στο Παρίσι, του εξασφάλισε ατιμωρησία. Στη συνέχεια αφοσιώθηκε στην Επανάσταση, και συμμετείχε σε μια μικρή δύναμη που ανέλαβε να αποκαταστήσει την τάξη στην Κορσική, όταν η τοπική ηγεσία καταδίκασε την Επανάσταση. Στον εμφύλιο που ακολούθησε οι δημοκρατικές δυνάμεις απέτυχαν και ο ίδιος τέθηκε σε διαθεσιμότητα. Έτσι δεν βρέθηκε σε κανένα μέτωπο όταν το 1792 ξέσπασε ο εξωτερικός πόλεμος του Α΄ Συνασπισμού. Ταυτόχρονα συγγενείς και οπαδοί του υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το νησί τους. Η τελευταία φορά που ο ίδιος πήγε εκεί ήταν το 1799 κατά την επιστροφή του από την εκστρατεία της Αιγύπτου καταφέρνοντας αυτή την φορά αναίμακτα να συντρίψει τους μοναρχικούς.

Το 1793 οι γνωριμίες του του εξασφάλισαν την προαγωγή στο βαθμό του λοχαγού και την τοποθέτηση στο επιτελείο των δυνάμεων που πολιορκούσαν τον λιμένα της Τουλόν. Η πόλη είχε καταληφθεί από τους Βρετανούς που υποστηρίχθηκαν από την ισχυρότερη κοινότητα των μοναρχικών. Σύντομα από εύνοια της τύχης βρέθηκε διοικητής του πυροβολικού και προήχθη "προσωρινά" δυο βαθμούς. Όταν τελικά υιοθετήθηκε το σχέδιο του για την κατάληψη κρίσιμων εχθρικών θέσεων η πόλη έπεσε. Προήχθη σε ταξίαρχο και για μεγάλο διάστημα το όνομά του ακούγονταν παντού. Γρήγορα ξεχάστηκε. Κατά την περίοδο της Τρομοκρατίας διέπρεψε ως ένα από τα "πρωτοπαλίκαρα" του Ροβεσπιέρου προπηλακίζοντας αντιπάλους του τελευταίου. Δεν εξασφάλισε όμως θέση σε κάποιο από τα πέντε μέτωπα ενώ αρνήθηκε να πολεμήσει τους βασιλόφρονες αντεπαναστάτες της Βαντέ. Μετά την πτώση του Ροβεσπιέρου βρέθηκε στην φυλακή αλλά οι "προστάτες" του τον γλίτωσαν. Διορίστηκε μάλιστα στο πυροβολικό της μικρής φρουράς του Παρισιού.^[2]

Πραγματικά όμως αναδείχθηκε σε εθνικό ήρωα όταν το βράδυ της 20ής Οκτωβρίου 1795 απέκρουσε τον βασιλικό όχλο ο οποίος επιτέθηκε στο κτίριο της Εθνοσυνέλευσης. Ήταν ο πρώτος που έπληξε όχλο πολιτών με κανόνια(!) για να τους διαλύσει.^[3] Στα μάτια όμως πολλών είχε σώσει την οργανωμένη Επανάσταση και την Πρώτη Δημοκρατία από την αναρχία. Προήχθη σε πλήρη στρατηγό και διορίστηκε αρχιστράτηγος Εσωτερικού. Από αυτή την θέση προώθησε την λογιστική υποστήριξη των μετώπων ενώ κατέστρωσε αποτελεσματικά σχέδια για το αντάρτικο της Βανδέας, τα οποία εκτέλεσαν άλλοι.

Τον Μάρτιο του 1796 παντρεύτηκε την Ζοζεφίν (Ιωσηφίνα) ντε Μποαρναί, αριστοκράτισσα με ισχυρές πολιτικές γνωριμίες και υιοθέτησε τα παιδιά της. Τότε διορίστηκε διοικητής των γαλλικών δυνάμεων στο μέτωπο της Ιταλίας. Εκεί έχτισε τον θρύλο του με την πρώτη του αστραπιαία εκστρατεία. Οδήγησε 38.000 απελπισμένους Γάλλους σε ένα ως τότε δευτερεύον θέατρο επιχειρήσεων και κατανίκησε τους Αυστριακούς και τους Πεδεμόντιους (Ιταλούς) συμμάχους τους. Τον καθυστέρησε μόνο η πολιορκία της Μόντενα ως την άνοιξη του 1797 αλλά όλες οι προσπάθειες των Αυστριακών να την απεγκλωβίσουν κατέληξαν χάρη στις αντιδράσεις του σε αποτυχία ενώ οι Αψβούργοι στερήθηκαν δυνάμεις για το μέτωπο του Ρήνου. Έτσι άλλοι στρατηγοί διευκολύνθηκαν να εισβάλουν στην διασπασμένη Γερμανία (Α΄ Ράιχ). Ο ίδιος εισέβαλε πρώτος στην αυστριακή επικράτεια απειλώντας την ίδια την Βιέννη. Οι Αψβούργοι συνθηκολόγησαν, μια εύθραυστη ειρήνη υπογράφτηκε και μόνο η Γαλλία και η ακίνδυνη Σουηδία συνέχισαν να πολεμούν την Δημοκρατία. Ως τότε η Ισπανία είχε αλλάξει στρατόπεδο μετατρεπόμενη σε γαλλικό υποχείριο, το αυστριακό Βέλγιο και η Ολλανδική αριστοκρατική Δημοκρατία είχαν κατακτηθεί. Ο Ναπολέων "ξήλωσε" τα κρατίδια της βόρειας Ιταλίας αφαιρώντας δυνάμεις ακόμα και από το Παπικό βασίλειο. Πεδεμόντιο και Τοσκάνη αργότερα προσαρτήθηκαν ενώ Γένοβα, Μιλάνο και Πάρμα μετατράπηκαν σε "δημοκρατίες". Η Βενετία και η Δαλματία της δόθηκαν στην εχθρική Αυστρία ενώ ένα γαλλικό προτεκτοράτο ιδρύθηκε στα Επτάνησα. Η φήμη του 27χρονου στρατηγού κατέκλυσε στην Ευρώπη.

Ο ίδιος συγκεντρώνοντας λάφυρα σχημάτισε μια σεβαστή περιουσία και ενίσχυε την προβολή του. Ήλεγξε εφημερίδες και μίσθωσε θιασάρχες επιθεωρήσεων που προώθησαν την εικόνα του υπερ-ήρωα. Η τότε κυβέρνηση , το Διευθυντήριο του ανέθεσε μια αδύνατη αποστολή ώστε να εξοντώσει την ανερχόμενη πολιτική του ισχύ. Η απόβαση 35.000 στρατιωτών στην αυτόνομη Αίγυπτο το θέρος του 1798 παρά τις πρόσκαιρες επιτυχίες ήταν ουσιαστικά μια αποτυχία. Όταν η βρετανική μοίρα του Νέλσονα έκαψε τον γαλλικό στόλο μεσογείου στο Δέλτα του Νείλου οι κατακτητές βρέθηκαν πολιορκημένοι. Ο Ναπολέων όπως έκανε και στην Ιταλία απαντούσε στις εξεγέρσεις των ντόπιων με μετρημένη και ενίοτε αιματηρή καταστολή. Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία κήρυξε τον πόλεμο εισέβαλλε στην Συρία για να ξεσηκώσει τους υπόδουλους Άραβες και Κόπτες. Το όλο εγχείρημα που είχε ξεκινήσει με στόχο τις Βρετανικές Ινδίες είχε αλλάξει τελείως σκοπό τον Γενάρη του 1799. Ταυτόχρονα ο Β΄ Συνασπισμός επιτέθηκε στην Γαλλία αρχίζοντας νέα σύρραξη στην Ευρώπη. Παραδόξως η κρίση του νέου πολέμου πιθανόν εξασφάλισε στον Ναπολέοντα την ατιμωρησία για την ουσιαστική αποτυχία της μεσανατολικής εκστρατείας. Στην Συρία επίσης απέτυχε. Η γενική εξέγερση δεν συνέβη. Συνεπικουρούμενοι από τον βρετανικό στόλο οι Τούρκοι συγκράτησαν τους Γάλλους στο παλιό φρούριο του Άγιου Ιωάννη της Άκκρας (παρά τις συνεχείς ήττες τους σε μάχες ανοικτών πεδίων). Ο Βοναπάρτης έλυσε την επιχείρηση και επέστρεψε στην Αίγυπτο όπου απέκρουσε στην παραλία του Αμπουκίρ την απόβαση μιας τουρκικής στρατιάς. Αλλά αντιλήφθηκε ότι τα πάντα είχαν χαθεί. Εγκατέλειψε τον στρατό του αφού διέθετε πολλούς οπαδούς στην Γαλλία που ήλπιζαν να τους απαλλάξει από τους εχθρικούς στρατούς και το ημιανίκανο Διευθυντήριο και διαφεύγοντας πάλι από τον Βρετανικό στόλο επέστρεψε στην Ευρώπη.

Ναπολεόντεια περίοδος

Το 1803 κιόλας η Αγγλία είχε ανακτήσει δυνάμεις (εξάλλου δεν υπέστη ποτέ σοβαρές ήττες) καταγγέλλοντας τις συνθήκες του 1801-02. Ζητούσε επίσης απ΄ τη Γαλλία την αυτοδιάθεση της Ολλανδίας (όπου είχε ιδρυθεί από την Επανάσταση η ελεγχόμενη Βαταβική Δημοκρατία), του Βελγίου, της Ιταλίας και άλλων κατακτημένων περιοχών. Μέχρι την υλοποίηση αυτών των απαιτήσεων από το Παρίσι, οι Βρετανοί αρνούνταν να επιστρέψουν τις κατακτηθείσες γαλλικές αποικίες σε Καραϊβική, Μαλαισία, Ινδίες, Κεϊλάνη και σε διάφορες αφρικανικές ακτές, όπως είχαν υποσχθεί το 1802. Χωρίς ξεκάθαρο σχέδιο ο Βοναπάρτης κήρυξε τον πόλεμο στο Λονδίνο (η Ισπανία τον ακολούθησε απρόθυμα). Ναυτικές επιδρομές ξεκίνησαν σε όλες τις θάλασσες του κόσμου, όμως ο αντιπερισπασμός εις βάρος του πανίσχυρου βρετανικού στόλου φαινόταν αδύνατος. Εκείνη την χρονιά πάντως φάνηκε πάλι πως ο Ναπολέων -κρίνοντας βέβαια και τις νέες αναγκαιότητες- διαμόρφωνε την όψη του τότε κόσμου, πουλώντας την μεγάλη Γαλλική Λουϊζιάνα στις νεόκοπες ΗΠΑ. Αυτό επέτρεψε την ισχυροποίηση τους καθώς το 1/3 περίπου των μελλοντικών Πολιτειών ιδρύθηκε σε εκείνη την περιοχή. Η ναυτική σύνδεση της Γαλλίας με την περιοχή και η άντληση πόρων από εκεί ήταν πια πολύ προβληματική και ουσιαστικά η διατήρηση της αποτελούσε βαρύ φορτίο. Ήδη εξάλλου με τις δικές τις δυνάμεις η επαναστατημένη γαλλοκρατούμενη Αϊτή κατάφερε να ανεξαρτητοποιηθεί. Η αποστολή ανεπαρκούς εκστρατευτικού σώματος στο νησί απέτυχε παταγωδώς και ο Ναπολέων απέφυγε σωστά να θυσιάσει άσκοπα άλλους πόρους για αυτό. Δυστυχώς για αυτόν, εκείνη η απόφαση ήταν μια από τις τελευταίες περιπτώσεις που αναγνώρισε ορθολογικά το απραγματοποίητο ενός επικίνδυνου εγχειρήματος.

Το 1804 μετά από τρία χρόνια ως Ισόβιος Ύπατος και ενώ συνεχιζόταν ο αδιέξοδος και αναποτελεσματικός πόλεμος με την Αγγλία, ανακηρύχθηκε "Αυτοκράτορας των Γάλλων". Στέφθηκε στην Παναγία των Παρισίων στις 2 Δεκεμβρίου 1804. Εκεί έλαβε όρκο διατήρησης των αρχών της Γαλλικής Επανάστασης και έστεψε Αυτοκράτειρα την Ιωσηφίνα ντε Μπωαρναί. Μιμούμενος καρλομάγνεια πρότυπα πέτυχε η στέψη του να γίνει σεβαστή από όλον τον μη αγγλοσαξωνικό κόσμο με το να χρισθεί στο αξίωμα απ΄τον ίδιο τον Πάπα Πίο Ζ΄. Ταυτόχρονα υπερέβη τα πρότυπα αυτά με το να μην πάει στην Ρώμη για την τελετή αλλά "προσκαλώντας" τον Πίο στο Παρίσι. Εξωφρενικότατα επίσης τοποθέτησε ο ίδιος το στέμμα στο κεφάλι του για να συμβολίσει πώς ότι επιθυμούσε το κέρδιζε προσωπικά με το σπαθί. Για μια ακόμα φορά και αυτή η εξέλιξη επικυρώθηκε από λαϊκό δημοψήφισμα, αμφιλεγόμενης όμως διεξαγωγής, ενώ και πάλι τα νομοθετικά σώματα διατηρήθηκαν με το ρόλο τους να έχει εκπέσει πλέον σε καθαρά συμβουλευτικό.

Από την πρώτη Ιταλική Εκστρατεία ο Ναπολέων έθεσε τον εαυτό του προστάτη της Ιταλίας απαλείφοντας την Αυστριακή επιρροή. Είχε δημιουργήσει την Ιταλική Δημοκρατία το 1802 και αργότερα, το 1805, δημιούργησε το Βασίλειο της Ιταλίας, το πρώτο ναπολεόντειο κράτος εκτός των γαλλικών συνόρων. Στις 26 Μαΐου το 1805 στο Μιλάνο, την πρωτεύουσα του νέου κράτους, στέφθηκε Βασιλιάς της Ιταλίας.

Τον Αύγουστο του 1805 υπό την πίεση και την οικονομική ενίσχυση της Βρετανίας σχηματίστηκε ο Γ΄ Συνασπισμός από τους Αψβούργους, την Ρωσία του τσάρου Αλέξανδρου Α΄, την Σουηδία και το βρετανικό Αννόβερο. Με αφορμή την επέμβαση του Παρισιού στα εσωτερικά της Αυτοκρατορίας, οι Αυστριακοί εισέβαλαν στην κυρίως Γερμανία. Η Βαυαρία αναβαθμισθείσα σε βασίλειο χάρη στον Ναπολέοντα τάχθηκε με το μέρος του.

Εξορία και θάνατος

Ο Ναπολέων προσπάθησε άστοχα να διαφύγει στην Αμερική, αλλά πιθανόν προδόθηκε και τελικά παραδόθηκε στους Άγγλους. Εξορίστηκε στο νησί Αγία Ελένη στον κόλπο της Γουινέας, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του στις 5 Μαΐουτου 1821 και ώρα 5:49μμ. Ο Θοδωρής Κ. στο έργο του "Η Εξορία" αναφέρει χαρακτηριστικά, πως κατά την παραμονή του στον τόπο εξορίας, του ζητήθηκε να επιλέξει ένα φαγητό το οποίο και θα τρώει καθ'όλη τη διάρκεια της εξορίας του. Ο Ναπολέων εύστροφα επέλεξε ως μοναδικό φαγητό το αρνί, από το οποίο και καθημερινά επέλεγε διαφορετικό μέρος για τη διατροφή του, παίρνοντας έτσι ποικιλία θρεπτικών ουσιών. Ο θάνατός του αποδίδεται μάλλον σε καρκίνο του στομάχου καθώς ήδη από την εποχή του Βατερλώ υπέφερε τακτικά από σοβαρούς στομαχικούς πόνους με δευτερεύουσα αιτία το δηλητήριο που είχε πάρει κατά την απόπειρα αυτοκτονίας του μετά την παραίτησή του, του οποίου η επίδραση ήταν μακρόχρονη.

Ναπολεόντειος Κώδικας

Ο Ναπολέων επέβαλε μια σειρά νομοθετικών, διοικητικών και θεσμικών μέτρων που διαμόρφωσαν καθοριστικά το χαρακτήρα της Γαλλίας και γενικότερα της Ευρώπης. Ίσως η πιο σημαντική είναι ο Ναπολεόντειος Κώδικας του 1807. Μέχρι τότε το νομικό πλαίσιο στη Γαλλία ήταν χαώδες. Αφενός η χώρα ήταν διαιρεμένη μεταξύ Βορρά (όπου επικρατούσε το ρωμαϊκό δίκαιο) και Νότου (όπου επικρατούσε το εθιμοτυπικό δίκαιο). Αφετέρου, η Γαλλική Επανάσταση είχε αφήσει πληθώρα νόμων πολλοί από τους οποίους δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, συμβάλλοντας περαιτέρω στη νομική σύγχυση που επικρατούσε στη χώρα. Ο Ναπολεόντειος Κώδικας απλοποίησε σημαντικά το νομικό πλαίσιο και επιπλέον, εφόσον ήταν γραμμένος σε απλή γλώσσα και απέφευγε την ειδική νομική ορολογία, μπορούσε να γίνει εύκολα κατανοητός από το μέσο Γάλλο. Ο ίδιος ο Βοναπάρτης είπε εξόριστος πλέον για τον Κώδικα: «Η πραγματική μου δόξα δεν είναι ότι κέρδισα 40 μάχες [...] Το Βατερλώθα σβήσει την ανάμνηση τόσων πολλών νικών [...] Αυτό που τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει, αυτό που θα ζει για πάντα, είναι ο Κώδικας σου.»

πηγή: wikipedia