Ανησυχητικά είναι τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον Πειραιά, σύμφωνα με μετρήσεις που διενήργησε η γερμανική περιβαλλοντική Οργάνωση NABU στις 13 Απριλίου 2024. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων παρουσιάστηκαν σε Συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία στην Αθήνα και επιβεβαιώνουν τη σοβαρή επιβάρυνση της ατμόσφαιρας στο μεγαλύτερο εμπορικό και επιβατικό λιμάνι της Ελλάδας.

Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι ποσότητες διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2)  που καταγράφηκαν στον αέρα του Πειραιά (μέση τιμή 80 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο [μg/m3] NO2), δέκα μήνες μετά τις τελευταίες μετρήσεις που έγιναν στην ίδια περιοχή, με πρωτοβουλία μιας πολυεθνικής Συμμαχίας περιβαλλοντικών και άλλων οργανώσεων, της οποίας μέλος είναι και η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ. Οι επαναληπτικές μετρήσεις έδειξαν πως ο Πειραιάς παραμένει «πρωταθλητής» στις συγκεντρώσεις διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) μεταξύ των πόλεων-λιμανιών της Μεσογείου ενώ οι τιμές συνεχίζουν να υπερβαίνουν κατά πολύ τα ανώτατα όρια ατμοσφαιρικής ρύπανσης που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν επίσης στην Καλλιθέα, μία ημέρα μετά, με πολύ ανησυχητικά αποτελέσματα, καθώς τα επίπεδα ρύπανσης σε ΝΟ2 δεν διέφεραν από τις αντίστοιχες μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά!

Η ατμοσφαιρική ρύπανση από τα πλοία αποτελεί μία σημαντική απειλή για την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον και το παγκόσμιο κλίμα. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο 50.000 άνθρωποι στην Ευρώπη πεθαίνουν πρόωρα, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από τα πλοία και, πιο συγκεκριμένα, από εκπομπές μικροσωματιδίων και οξειδίων θείου και αζώτου. Οι ειδικοί που πραγματοποίησαν τις μετρήσεις τόνισαν πως, πολλά μεγάλα λιμάνια της Μεσογείου, ανάμεσά τους και το λιμάνι του Πειραιά, βρίσκονται στην καρδιά του αστικού ιστού, εξυπηρετώντας καθημερινά μεγάλο αριθμό πλοίων (επιβατηγά, οχηματαγωγά και εμπορικά πλοία, καθώς και κρουαζιερόπλοια), με αποτέλεσμα η ρύπανση από αυτά να εξαπλώνεται στην κατοικημένη περιοχή.

Όπως εξήγησαν οι εκπρόσωποι της NABU και εμπειρογνώμονες από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στη Συνέντευξη Τύπου, η θέσπιση Περιοχών Ελέγχου Εκπομπών για το θείο (SECA) και το άζωτο (NECA) έχει ήδη βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα του αέρα στη Βόρεια Ευρώπη. Ωστόσο, στη Μεσόγειο οι ρύποι που παράγει η ναυτιλία εξακολουθούν να μην ελέγχονται, παρά το γεγονός ότι η Μεσόγειος θάλασσα αποτελεί κύριο κόμβο των διεθνών ναυτιλιακών γραμμών. Η απόφαση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) να καθιερώσει Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών για τα οξείδια του θείου (SECA) από το 2025, αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο δεν είναι αρκετό. Η θέσπιση Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών αζώτου (NECA) θα συμβάλλει στη μείωση των οξειδίων αυτών κατά 80% σε 20-25 χρόνια.

Κατά την πρόσφατη 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς (Our Ocean Conference), που φιλοξενήθηκε στην Αθήνα, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, απευθυνόμενος στους εκπροσώπους κρατών, διεθνών φορέων, ιδρυμάτων, αλλά και της βιομηχανίας της ναυτιλίας, μίλησε για «διπλή κρίση» που επηρεάζει το κλίμα και τη θάλασσα και αναγνώρισε την επείγουσα ανάγκη για δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες. Παράλληλα, ο Υπουργός Ναυτιλίας, Χρήστος Στυλιανίδης, προέβη σε δεσμεύσεις αναφορικά με την αναβάθμιση των υποδομών ορισμένων λιμένων με την προσθήκη εγκαταστάσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και την ανανέωση του στόλου επιβατηγών πλοίων που κινούνται στις ελληνικές θάλασσες. Ωστόσο, κανείς από τους δύο δεν αναφέρθηκε στις θέσεις της Ελλάδας σε σχέση με τον περιορισμό των εκπομπών από τη ναυτιλία, ειδικά για το άζωτο.

«Η Ελληνική Κυβέρνηση οφείλει να υποστηρίξει ενεργά τη θέσπιση Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών για το άζωτο (NECA) στη Μεσόγειο, στις εργασίες που διεξάγονται στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) για τον περιορισμό των εκπομπών ΝΟ2. Ελπίζουμε, επίσης, πως στην επόμενη Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς, το 2025, η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου θα υποστηρίξουν με ρητό και σθεναρό τρόπο, ενώπιον της παγκόσμιας κοινότητας, την ανάγκη για δημιουργία Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών αζώτου στη Μεσόγειο, ως απαραίτητο μέτρο για τη διατήρηση της υγείας των θαλασσών μας», δήλωσε ο Βασίλης Παπαδόπουλος, Νομικός Σύμβουλος της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας.