Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πότε και πως δόθηκε το όνομα Μάνη. Η σημαντικότερη όλων είναι εκείνη που παραπέμπει στο κτίσιμο του περίφημου κάστρου της Μαΐνης, που έχτισε ο Μαΐνης, δηλαδή ο αρχιτέκτονας. Τέλος μία ακόμη εκδοχή που αναφέρθηκε τελευταία είναι ότι το όνομα προέρχεται από το πατέρα των Θεών «Μάνη». Ο Μάνης είναι ο πατέρας του Κρόνου και παππούς του Δία, για τον οποίο στην Θεογονία του Απολλόδωρου διαβάζουμε: «Μάνης το δεύτερο όνομα του Θεού Ουρανού». 

Η λέξη Μάνη σήμαινε συχνά τον τόπο όπου έζησαν ελεύθεροι άνθρωποι κατά την περίοδο της δουλείας. Χαρακτηριστικά της μορφολογίας της Μάνης είναι το τραχύ, άνυδρο και άγονο έδαφος, το τραχύ κλίμα το χειμώνα και το θερμό το καλοκαίρι. Απομονωμένη και δυσπρόσιτη καθώς είναι στην άκρη της Πελοποννήσου, πάντοτε ελεύθερη από κατακτητές και κλειστή στις ξένες επιδράσεις, κατοικημένη από την παλαιολιθική εποχή, όπως απέδειξαν τα πρόσφατα ευρήματα στο σπήλαιο Αλεπότρυπα, η Μάνη διατηρεί, όσο ελάχιστες περιοχές της χώρας, μια αδιάσπαστη συνέχεια από τους παλαιολιθικούς χρόνους ως την εποχή μας. Η απομόνωσή της από το άλλο μέρος, η ιδιότυπη Γεωμορφολογία της και γενικότεροι ιστορικοί λόγοι είχαν ως αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένας τοπικός πολιτισμός, έκφραση του οποίου αποτελούν, εκτός των άλλων, οι ισχυρές παραδόσεις, η παλιά κοινωνική οργάνωση και τα λαϊκά αρχιτεκτονικά έργα.

Η παλιά μανιάτικη πολιτεία της Βάθειας προσφέρει θέα που δεν χορταίνει το μάτι. Κάποιοι από τους πύργους που έχουν οικοδομηθεί σε αμυντική διάταξη έχουν επισκευαστεί και λειτουργούν ως ξενώνες από τον ΕΟΤ. Το κεφαλοχώρι της Μάνης, η Αρεόπολη εκ πρώτης όψεως σίγουρα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αν ωστόσο περπατήσει κανείς στον πλακόστρωτο δρόμο που εισέρχεται στον ιστορικό πολεοδομικό ιστό των τριάντα κτιρίων που χαρακτηρίστηκαν πριν από δύο δεκαετίες παραδοσιακά και διατηρητέα μνημεία θα ανακαλύψει τις αιτίες εκείνες που ο τόπος αξίζει τα λεφτά του. Ξενώνες, ταβέρνες, καφέ και μπαρ σκορπούν ζωντάνια στην πόλη, αποτελώντας πόλο έλξης για τους δεκάδες τουρίστες. Αν μεταβείτε στην περιοχή, μην ξεχάσετε να γευτείτε τις λιχουδιές από το φούρνο της κυρίας Μηλιάς αλλά και τα ποικίλα κοκτέιλ στο καφέ μπαρ Bukka.

Η λέξη Μάνη σήμαινε συχνά τον τόπο όπου έζησαν ελεύθεροι άνθρωποι κατά την περίοδο της δουλείας

Πλησίον της Αρεόπολης σε περίοπτη θέση στο χάρτη βρίσκονται γραφικά και παραθαλάσσια χωριά με παλιά και καινούργια κτίρια, που όλα τους υπακούουν στην παραδοσιακή μανιάτικη αρχιτεκτονική. Το Λιμένι αποτελούσε έδρα και λιμάνι των Μαυρομιχαλαίων, ενώ ο Γερολιμένας, πιο απόμακρος και απομονωμένος, ήταν επί Τουρκοκρατίας ένα από τα ορμητήρια των Μανιατών πειρατών και σπουδαίο αλιευτικό καταφύγιο στη συνέχεια. Σήμερα στην περιοχή βρίσκονται ορισμένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία της περιοχής, η φήμη των οποίων έχει ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αν βρεθείτε στη Λακωνική Μάνη, οφείλετε να κάνετε μια στάση και στο σπήλαιο του Διρού. Το χωριό επιφυλάσσει μια διαφορετική περιήγηση ιδανική για εσάς και τους φίλους σας. Οι άνθρωποι γνώριζαν για την ύπαρξη του σπηλαίου από τις αρχές του 20ού αιώνα, αυτοί όμως που το εξερεύνησαν συστηματικά είναι οι σπηλαιολόγοι Γιάννης και Μαρία Πετροχείλου, μισό αιώνα αργότερα. Η τουριστική διαδρομή έχει συνολικό μήκος 1.500 μ., από τα οποία τα πρώτα 1.200 είναι λιμναία. Το βάθος του νερού είναι από 30 εκατοστά μέχρι και 30 μέτρα, ενώ κατά τη διάρκεια της βαρκάδας θα απολαύσετε τους σταλακτίτες σε ποικίλες αποχρώσεις.

Σύμφωνα με παλιό κείμενο του Νίκου Λουπάκη στην Καθημερινή, οι πύργοι της Μάνης προδίδουν το πολυτάραχο παρελθόν της, καθώς προέκυψαν τόσο από την ανάγκη απόκρουσης των πειρατών και άλλων εισβολέων, όσο και από τη λειτουργία του ίδιου του κοινωνικού συστήματος που για αιώνες χαρακτήριζε την περιοχή. Κάθε πύργος προστάτευε είτε μια οικογένεια, είτε ένα ολόκληρο σόι, που συνήθως έμενε στα γύρω σπίτια. Το κακό είναι ότι καμιά φορά ο πύργος δεν προστάτευε την οικογένεια από τον κατακτητή, αλλά από άλλη ή άλλες οικογένειες, καθώς η λέξη βεντέτα δεν ήταν άγνωστη στον Μανιάτη. Η ανατίναξη του πύργου μιας οικογένειας από τα μέλη κάποιας «εχθρικής» οικογένειας ήταν γενικά κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο την εποχή εκείνη!

Το ύψος των πύργων, που περιλαμβάνουν έως και 5 ορόφους, μπορούσε να φτάσει ακόμα και τα 20 μέτρα, δείχνοντας ταυτόχρονα το ειδικό βάρος της οικογένειας στην τοπική κοινωνία.

Για το λόγο αυτό μια οικογένεια συχνά εμπόδιζε μια άλλη οικογένεια να χτίσει πύργο ψηλότερο από το δικό της. Ανάλογα με το εμβαδόν τους οι πύργοι μπορούσαν να αποτελούν ταυτόχρονα οχυρό και σπίτι ή να είναι μόνο το οχυρωμένο τμήμα μιας κατοικίας, με τον βασικό χώρο διαμονής να βρίσκεται σε διπλανό κτίσμα. Η κατασκευή των πύργων ήταν αρκετά μελετημένη, αφού διέθεταν πολεμίστρες, ζεματίστρες και, στις γωνίες, πετρομάχους (επάλξεις), που συνήθως ήταν δύο και βρίσκονταν ο ένας απέναντι από τον άλλο. Παράλληλα υπήρχαν καταφύγια σε επιλεγμένα σημεία μέσα στον οικισμό, ενώ ο λαβύρινθος που διέθετε το κτιριακό συγκρότημα κάθε οικογένειας προσέφερε οδό διαφυγής στην άλλη άκρη του μαχαλά. Πύργοι εξακολουθούσαν να χτίζονται μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε η κρατική εξουσία άρχισε να αποκτά υπόσταση στην περιοχή, εκτοπίζοντας το πατριαρχικό καθεστώς. Σήμερα, κάποιοι από αυτούς έχουν ανακαινιστεί και έχουν μετατραπεί σε παραδοσιακούς ξενώνες.

Όσον αφορά τις παραλίες, πέρα από τη βοτσαλωτή παραλία του Νέου Οίτυλου ( ή Καραβοστάσι ) και το Λιμένι ( όπου μπορείτε να κάνετε μια βουτιά από τις ειδικά διαμορφωμένες πλάκες στην άκρη του κόλπου ), όλη η δυτική πλευρά είναι γεμάτη μικρές πριβέ παραλίες, με κροκάλες και άγρια ομορφιά, που περιμένουν τους ανήσυχους ταξιδιώτες να τις ανακαλύψουν. Οι πιο όμορφες παραλιούλες βρίσκονται μετά τον Γερολιμένα, ανάμεσα στα Άλικα και τη Βάθεια. Σ’ αυτές θα συναντήσετε κυρίως παρέες ξένων ποδηλατών ή νεαρά ζευγάρια που κάνουν το γύρο της Πελοποννήσου με αυτοκίνητο ή μηχανή. Το Μαρμάρι είναι μια από τις μεγαλύτερες αμμουδιές της Μάνης, με σεληνιακή γοητεία αλλά και αρκετό κόσμο, ενώ στον Κότρωνα και στο Νησάκι ( θα πάτε από το χωριό Φλομοχώρι ) τα γυαλιστερά βότσαλα και οι ελιές συνθέτουν ένα χαλαρωτικό μεσογειακό τοπίο.

Να σημειωθεί πως καλό θα ήταν να πραγματοποιήσετε την εκδρομή με δικό σας όχημα, αφού περιλαμβάνει πολλές στάσεις, που δύσκολα μπορούν να γίνουν με ΚΤΕΛ. Στο ktel-lakonias.gr θα βρείτε όλα τα δρομολόγια που θα σας εξυπηρετήσουν.