Ο γιός μου σπουδάζει εφέτος σ'ένα Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου, ως πρωτοετής. Παράλληλα, επελέγη απ'αρχής να επανδρώσει την πρώτη ομάδα μπάσκετ (υπάρχει και δεύτερη) του Πανεπιστημίου στις εκδηλώσεις της (πρωτ'αθλημα, κύπελλο, varsity day κλπ). Πριν λίγες μέρες, λοιπόν, ο προπονητής του τον πήρε παράμερα και του δήλωσε πως του χρόνου στις 3 Οκτωβρίου και για εβδομάδα, αυτός και άλλοι δύο συμπαίκτες του, θα υποστούν το "captain's trial", δηλ. την δοκιμασία επιλογής του αρχηγού της ομάδας για την επόμενη σεζόν. Και του εξήγησε, ορθά-κοφτά, οτι είναι κάτι σαν την διαβολοβδομάδα των Λοκατζήδων, με νυχτερινά ξυπνήματα, καψόνια, τρέξιμο στους λόφους κτλ. Και ότι όποιος επικρατήσει-αντέξει από τους τρεις, θα χρησθεί αρχηγός. Και ότι αρχηγός σημαίνει πως ότι κάνει αυτός (ο προπονητής) θα μπορεί να το κάνει και ο αρχηγός... Και τότε ο γιος μου θυμήθηκε ότι τον Οκτώβριο που μας πέρασε είχε δει γύρω στα οκτώ "ντούκια" του ράγκμπυ με κίτρινες κορδέλες στα μπράτσα να τρέχουν λυσσαλέως και ολόγυμνοι από τη μία άκρη του γηπέδου στην άλλη για το δικό τους "captain's trial"...

Σ'όλες τις ομάδες που χρημάτισα έφορος, το πρώτο πράγμα που ζητούσα από τους παίκτες μου, ήταν να ψηφίσουν μεταξύ τους δημοκρατικά και μόνοι τους εν κλειστώ τον αρχηγό της ομάδας. Και στα μεν παιδικοεφηβικά τμήματα το εξελάμβαναν κατι σαν παιχνίδι, στα δε ανδρικά είδα και έμπειρους μπασκετμπολίστες να με κοιτούν με το σπινθηροβόλο βλέμμα της αγελάδος. Σαν να λέγανε απο μέσα τους: τι μας λέει τώρα ο τύπος; τι να τον κάνουμε τον αρχηγό; αφού εχουμε προπονητή; ψάχνει για καρφί στα αποδυτήρια; Τους εξηγούσα λοιπόν ότι δεν νοείται κοινωνική ομάδα ακέφαλη και χωρίς ηγέτη, διότι έτσι στερείται προσωπικότητας και την περνάνε στο "ντούκου". Ότι ο αρχηγός ιεραρχικά θα θέτει υπ'όψιν ημών τα θέματα που απασχολούν τους παίκτες και την ομάδα. Ότι οι παίκτες για τα παραπτώματά τους θα είναι υπόλογοι και θα αναφέρονται πρώτα στον αρχηγό τους και μετά στη διοίκηση. Ότι αρχηγός δεν πρέπει κατ'ανάγκην να χρησθεί ο παιχταράς ή ο πιο δημοφιλής της ομάδας, αλλά αυτός με την πιο δομημένη προσωπικότητα, με μορφωτικό και επαγγελματικό status, με το δοκιμασμένο ήθος, ο άντρας με λόγο που θα παλέψει για τα πιστεύω της ομάδας, αυτός που θα μπορεί να ιάσει τις πληγές στις αποτυχίες, που θα πάρει πάνω του στα δύσκολα την ομάδα και τον συμπαίκτη του, που θα εμπνεύσει και θα διδάξει αθλητική συμπεριφορά, που θα συγκρατήσει τους απείθαρχους, που θα φιλοτιμήσει τους ρέμπελους κ.ο.κ. Και τέλος, να προσέξουν να μην ψηφίσουν για αρχηγό ρουφιάνο (που να μεταφέρει κουβέντες στη Διοίκηση) κωλοτούμπα ή μαγκάκο, διότι οι ίδιοι θα το πληρώσουν στη συνέχεια.

Στην αθλητική πρακτική, οι αρχηγοί στη χώρα μας είναι μόνον για να αναγράφονται στα φύλλα αγώνος και να παραλαμβάνουν μετάλλια στην κοπή της πίτας της ΕΣΚΑ. Είναι σχεδόν περιττοί, τελείως αποδυναμωμένοι, χωρίς ενεργή συμμετοχή στα δρώμενα της ομάδας, χρησιμοποιούνται μόνον για τυχόν άντληση πληροφοριών για τα τεκταινόμενα στα αποδυτήρια. Είναι πολλάκις δοτοί εκ των άνω και επομένως δεν χρήζουν της απαραίτητης αναγνώρισης και σεβασμού εκ μέρους των συμπαικτών τους. Με αποτέλεσμα να είναι διακοσμητικός ο ρόλος των και ελάχιστα να επηρεάζουν συνειδήσεις, συμπεριφορές και καταστάσεις.

Απ'ότι είδαμε υπάρχουν τρεις τρόποι επιλογής αρχηγού. Ο αγγλοσαξωνικός με την έμπρακτη επικράτηση του ισχυρότερου (βλ. θεωρία του Δαρβίνου), ο αθηναϊκός του 5ου αιωνα π.Χ. με την εκλογή του άριστου από την εκκλησία του Δήμου (δηλ. από τους συμπαίκτες του) και ο νεολληνικός (ή καλύτερα μεταοθωμανικός) με την τοποθέτησή του από τον πρόεδρο (ή μπέη) της ομάδας. Υπάρχει, τέλος, και ένας τέταρτος τρόπος επιλογής και ο πλέον συνήθης. Αυτός της αδιαφορίας. Δηλ. ο προπονητής αβασάνιστα δηλώνει-ορίζει ως αρχηγό τον οιοδήποτε αρχαιότερο παίκτη της ομάδας και πάμε παρακάτω...  

Κάθε εις διοικών λοιπόν, ανάλογα με το μοντέλο συλλόγου που έχει οραματισθεί, μπορεί να οριοθετήσει τον "αρχηγό" που βουλεύεται, με την μετέπειτα αντίστοιχη συμβολή αυτού στα πραχθέντα της ομάδας.

Υ.Γ. Δεν μπορώ να ξεχάσω τις βουτιές ή τα κλάμματα του αρχηγού Παναγιώτη Γιαννάκη, όταν έπαιζε. Και ας φώναζαν ειρωνικά οι επιστήμονες στην εξέδρα "κλάψε-κλάψε"...

- Δημοσθένης Δέπος