Η ρύπανση από το κάρβουνο και οι επιπτώσεις της στην υγεία ξεπερνούν τα όρια των κρατών και «εισβάλλουν» από τη μία ευρωπαϊκή χώρα στην άλλη. Αυτό δείχνει η νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα από τέσσερις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις: τη Συμμαχία για την Υγεία και το Περιβάλλον (Health and Environment Alliance - HEAL), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα (Climate Action Network -CAN Europe), το ευρωπαϊκό γραφείο του WWF (WWF European Policy Office) και τη Sandbag.

Η έκθεση «Το σκοτεινό σύννεφο της Ευρώπης: Πώς οι χώρες που καίνε κάρβουνο αρρωσταίνουν τους γείτονές τους» αναλύει τις επιπτώσεις στην υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλούν όλοι οι ατμοηλεκτρικοί σταθμοί (ΑΗΣ) με καύσιμο το κάρβουνο (για τους οποίους υπάρχουν δεδομένα: 257 από τους 280). Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι το 2013, οι εκπομπές αυτών των σταθμών ήταν υπεύθυνες για παραπάνω από 22.900 πρόωρους θανάτους, δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις ασθενειών από καρδιαγγειακά νοσήματα έως βρογχίτιδα και έως €62,3 δις σε δαπάνες υγείας.  

Είναι η πρώτη φορά που αναλύεται η διασυνοριακή επίδραση της επικίνδυνης σκόνης (σωματίδια) που εκπέμπεται από τους ατμοηλεκτρικούς σταθμούς σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η περίπτωση της Ελλάδας:

Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις 5 χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από την ατμοσφαιρική ρύπανση γειτονικών χωρών. Πρώτη είναι η Γερμανία με 3.630 πρόωρους θανάτους, και ακολουθούν η Ιταλία (1.610), η Γαλλία (1.380), η Ελλάδα (1.050) και η Ουγγαρία (700).

Αναφορικά με την Ελλάδα η έκθεση αποκαλύπτει ότι ο μεγαλύτερος λιγνιτικός ΑΗΣ της Ελλάδας (Αγ. Δημήτριος) είναι από τους πιο ρυπογόνους στην Ευρώπη. Βρίσκεται στη 13η θέση σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και στην 18η θέση όσον αφορά τις επιπτώσεις του στη δημόσια υγεία εντός και εκτός συνόρων, καθώς εκτιμάται ότι η λειτουργία του είναι υπεύθυνη για 270 πρόωρους θανάτους, 160 περιστατικά βρογχίτιδας, 280 εισαγωγές σε νοσοκομείο, 9,500 κρίσεις άσθματος σε παιδιά και €400 εκ σε δαπάνες υγείας κάθε χρόνο. Όλοι οι λιγνιτικοί σταθμοί της χώρας είναι υπεύθυνοι για 550 πρόωρους θανάτους τον χρόνο εκ των οποίων οι 160 στην Ελλάδα και οι υπόλοιποι 390 σε γειτονικές χώρες του εξωτερικού.

Τι σημαίνει όμως για την υγεία των κατοίκων που ζουν ουσιαστικά δίπλα στα λιγνιτορυχεία της Δ. Μακεδονίας η λειτουργία των ΑΗΣ. Δείτε το ντοκιμαντέρ του WWF, «Ζώντας και πεθαίνοντας με τον λιγνίτη»:

Η ευρωπαϊκή διάσταση:

Οι 5 χώρες της ΕΕ των οποίων οι ΑΗΣ προκαλούν τη μεγαλύτερη ζημιά σε άλλες χώρες είναι η Πολωνία («εξάγοντας» 4.690 πρόωρους θανάτους), η Γερμανία (2.490), η Ρουμανία (1.660), η Βουλγαρία (1.390) και η Μεγάλη Βρετανία (1.350)    

Το κλείσιμο ατμοηλεκτρικών σταθμών θα συνεισφέρει θετικά στην υγεία όχι μόνο των ανθρώπων που ζουν κοντά, αλλά και αυτών που ζουν σε άλλες χώρες: Η σχεδιασμένη απεξάρτηση από το κάρβουνο στη Μεγάλη Βρετανία ως το 2025, μπορεί να σώσει ως και 2.870 ζωές κάθε χρόνο, εκ των οποίων περισσότερες από 1.300 θα είναι στην ηπειρωτική Ευρώπη. Αν η Γερμανία αποφασίσει να απεξαρτηθεί από τον λιγνίτη και τον λιθάνθρακα, τότε θα αποφευχθούν περισσότεροι από 1.860 πρόωροι θάνατοι εσωτερικά και σχεδόν 2.500 στο εξωτερικό κάθε χρόνο.     

«Το τίμημα από τη λειτουργία των λιγνιτικών και λιθανθρακικών σταθμών σε όλη την Ευρώπη είναι τεράστιο, τόσο για τη δημόσια υγεία, όσο και για το κλίμα. Οι σημερινοί ρυθμοί απόσυρσης τέτοιων σταθμών στην ΕΕ είναι πολύ χαμηλότεροι από αυτούς που απαιτούνται για να μπει η Ευρώπη σε τροχιά περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 oC, σύμφωνα με την ιστορική συμφωνία στο Παρίσι. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να σχεδιάσουμε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης για τις περιοχές  που δεκαετίες τώρα καίγονται για να ηλεκτροδοτούμαστε όλοι εμείς», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, υπεύθυνος του τομέα  Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στο WWF Ελλάς.