«Μια παρανόηση του μυαλού είναι η αρρώστια». Πόπη

«Ψυχικά άρρωστος; Αυτός που λέει όλα τα μυστικά του. Ο διαφανής άνθρωπος. Το ρούχο της αθωότητας». Θανάσης.

«Ψυχική ασθένεια: μια πάθηση και αυτή με τα προβλήματα της». Γιώργος, Πόπη, Χριστίνα, Ειρήνη, Θανάσης κ.α.

«Και εμείς είμαστε κανονικοί άνθρωποι, σε καφετέριες πηγαίνουμε με τον αρραβωνιαστικό μας και τις φιλενάδες μας στη Κηφισιά». Λόγια νοσηλευόμενων στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής κατά τη διάρκεια του ντοκυμαντέρ «Η τρέλα τόσο μακριά, τόσο κοντά» της Φωτεινής Τσαλίκογλου και του Γιάννη Κασπίρη.

«Είσαι άρρωστος γιατί δεν ανέχεσαι».

«Η κόλαση κι ο Παράδεισος είναι η ροή της ζωής. Είναι κύκλος, καταλαβαίνεις;»

«Οι δυο Θεοί, ο Συν και ο Παν φτιάξανε το σύμπαν και παλεύουνε μαζί».

«Τα Ψυχιατρεία δεν είναι χωματερές για τους ανθρώπους». Λόγια του Μιχάλη, νοσηλευόμενου.

Ο Πλάτων στο Φαίδωνα μας λέει «Κάθε ηδονή και θλίψη σαν να κρατάει ένα καρφί, καρφώνει την ψυχή στο σώμα, την κάνει σωματική και την κάνει να θεωρεί ότι αληθινά είναι όσα και το σώμα λέει ότι είναι».

Ακόμα κι αν έχει διαγνωστεί ότι είναι ψυχικά άρρωστο το άτομο παραμένει υποκείμενο και όχι αντικείμενο της διαταραχής του. Με άλλα λόγια το ψυχικά άρρωστο άτομο είναι μια βιοψυχοκοινωνική οντότητα, όπως όλοι μας και ο συγγραφέας της μοίρας και της ιστορίας του. Δε μπορεί η παροχή ψυχιατρικών δομών να μην εστιάζεται στους ψυχικά πάσχοντες ως δρώντα υποκείμενα μέσα στο κοινωνικό τους γίγνεσθαι. Οφείλει να τους παρέχει ισόνομες και ισότιμες ευκαιρίες κοινωνικής ένταξης και δράσης.

Από το ’80 μέχρι σήμερα είναι αλήθεια πως οι έννοιες της αποασυλοποίησης, οι αρχές της Κοινωνικής Ψυχιατρικής, η οργάνωση Κοινωνικών Δομών με τη μορφή Ανοιχτών τμημάτων νοσηλείας, Νοσοκομεία Ημέρας, Μετανοσοκομειακοί Ξενώνες, Προστατευμένα Κέντρα Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Αποκατάστασης, λειτουργούν καλύπτοντας τις ανάγκες λίγο ή πολύ σε όλη την Ελλάδα.

Είναι σαφές ότι οι προαναφερόμενες δομές είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιου αγώνα ειδικών, οικογενειών, ψυχικά πασχόντων και ευαισθητοποιημένων πολιτών που συνεχίζουν ακόμη και τώρα να παλεύουν να αφυπνίσουν την πολιτειακή αδιαφορία και υποκρισία. Ένα από τα επαίσχυντα φαινόμενα της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε είναι η υπολειτουργία και το κλείσιμο Δομών Ψυχικής Θεραπείας και Στήριξης.

Πόσο άραγε η οικονομική κρίση ευθύνεται για τον «Καιάδα» και το Κοινωνικό Στίγμα που συνεχίζει να καταδιώκει τους ψυχικά πάσχοντες;

Και για ποιον ανθρωπισμό, για ποια αξιοπρέπεια, για ποια δημοκρατία, για ποια ελευθερία μιλάμε όταν η ταξικότητα, η διαφορετικότητα συνεχίζει να πλήττει ραγδαία κοινωνικές ομάδες και ανθρώπους;

Επιθυμία μου είναι να μοιράζομαι μαζί σας σκέψεις, προβληματισμούς και παρεμβάσεις πάνω σε ζητήματα κρίσης. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Κρίση: μια λέξη σήμα που δηλώνει κίνδυνο, αμεσότητα, επείγον, ματαίωση της ελπίδας, κρίση αξιών και συναισθημάτων. Κρίση σαν ένα φανάρι, ίσως κόκκινο, που αναβοσβήνει και μας δημιουργεί την ανάγκη εγρήγορσης και κάποιας δράσης που θα μπορούσε να ακυρώνει την κρίση ή τουλάχιστον, θα αμβλύνει τις επιπτώσεις της.

Κι αν ειν’ αργά και σκοτεινά

Κι η ώρα περασμένη,

Η θύρα ‘ρθανοιχτ’ αγρυπνά

Κ’ η αγαπώ προσμένει

Γεώργιος Βιζυηνός

Είθε να προσπαθούμε να είμαστε γεροί, τρυφεροί και δημιουργικοί τεχνίτες της ζωής.

Ελένη Ν. Γύρα

Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια