Το θέμα δεν είναι σημαντικό για τον πολύ κόσμο, αλλά από την άλλη μεριά έχει τη σημασία του. Και αυτό διότι ενώ οι ποιητές περιβάλλονται από την αίγλη της σπουδαιότερης των τεχνών, οι στιχουργοί θεωρούνται κάτι πολύ λιγότερο σημαντικό, ίσως και ασήμαντο. 

Είχα ρωτήσει κάποτε τον φίλο ποιητή Χάρη Βλαβιανό, ποιά είναι η διαφορά του ποιητή από τον στιχουργό, ποιά είναι η διαφορά του Ελύτη πχ από τον Γκάτσο, γιατί ο Γκάτσος ή ο σπουδαίος Λευτέρης Παπαδόπουλος δεν θεωρούνται ποιητές, αλλά στιχουργοί. Απλή ερώτηση, δεν κάναμε και πολύ συζήτηση, έγινε εξ’ άλλου κατά τη διάρκεια ενός χαρτοπαιγνίου. 

Η απάντηση του Βλαβιανού ήταν ειλικρινής και ευθεία - δεν θα την έδινε οποιοσδήποτε ποιητής: “Επειδή είσαι ότι δηλώσεις”, μου είπε. “Οι Γκάτσος και Παπαδόπουλος δεν δήλωσαν ποτέ ότι είναι ποιητές, αυτοχαρακτηρίζονται ώς στιχουργοί. Άλλοι αυτοχαρακτηρίζονται ποιητές, άρα είναι ποιητές. Η μόνη διαφορά είναι οτι τον Γκάτσο τον πήγε ο Χατζηδάκης στον Παρνασσό για την “Αμοργό” και τον ονόμασε ποιητή”. 

Με εξέπληξε η απάντηση του Βλαβιανού, θεωρούσα οτι ο ελιτίστικος ναρκισισμός του θα προκαλούσε μια άλλη απάντηση, μια απάντηση που θα έχτιζε ένα αξεπέραστο ποιοτικό τείχος μεταξύ ποιητών και στιχουργών, αλλά μάλλον είχα υπερτιμήσει τον ναρκισισμό του, ή μάλλον εκείνη την στιγμή θα είχε πιάσει καλό φύλλο, ίσως μια σοβαρή προοπτική κέντας που τόσο του αρέσει να την κυνηγάει - σπανίως βέβαια την ολοκληρώνει- και δεν είχε διάθεση και χρόνο να σκεφτεί πριν απαντήσει.

Εν πάση περιπτώσει, η Σουηδική Ακαδημία δικαίως έδωσε στον Ντύλαν το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο άνθρωπος έφτιαξε μαζί με μερικούς άλλους σπουδαίους έναν ολόκληρο κόσμο, άλλαξε όχι μόνο την αμερικανική κουλτούρα αλλά και τον κόσμο και τον τρόπο που ζούμε και τον άλλαξε προς το πολύ καλύτερο, όπως όλοι αυτοί οι μεγάλοι αμερικανοί και άγγλοι μουσικοί των περασμένων δεκαετιών - μακάρι να είχαν ασχοληθεί και με την πολιτική, ο κόσμος θα ήταν πολύ καλύτερος, αλλά βλέπετε, είχαν πιο σοβαρά πράγματα να κάνουν.

Πέραν αυτών, μου αρέσει να σκέφτομαι οτι η απονομή αυτού του Νόμπελ στον Ντύλαν, σηματοδοτεί και άλλα πράγματα, όπως μια πολύ μεγάλη αλλαγή που συντελείται σήμερα στον κόσμο, λόγω κυρίως - αν όχι αποκλειστικά - της τεχνολογίας, που φέρνει πολλά κακά αλλά και περισσότερα καλά. 

Ο κόσμος που ζήσαμε μέχρι τώρα δεν είναι πια ο ίδιος, βρίσκεται μετέωρος και μπερδεμένος, εμείς οι σημερινοί 50 άρηδες, 40 άρηδες και πολλοί άλλοι είμαστε ακόμη πιο μετέωροι, όσα ξέραμε δεν ισχύουν πια, μένουμε άνεργοι στα 50 με υποχρεώσεις, παιδιά και χρέη, κανείς δεν μας προσλαμβάνει πουθενά, ούτε εμείς δεν θα προσλαμβάναμε τους εαυτούς μας, ότι μαζέψαμε από λεφτά το φάγαμε ήδη με την κρίση, οι αποταμιεύσεις μας κουρεύτηκαν, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και εκτός Ελλάδος λόγω τεχνολογίας που χάνονται δουλειές και κλείνουν κλάδοι ολόκληροι, τα βιβλία καταργούνται, οι εφημερίδες κλείνουν, όπως και άλλοι πολλοί κλάδοι, η παγκόσμια ισορροπία του τρόμου που είχε επιικρατήσει με τον ψυχρό πόλεμο αντικαθίσταται από τον τρόμο της ανισορροπίας, ο εχθρός δεν είναι Ρώσος ή Κινέζος, δεν είναι ορατός, δεν φοράει στολή, δεν χτυπάει σε πεδία μάχης, χτυπάει ντισκοτέκ, εμπορικά κέντρα και μετρό, ο καπιταλισμός παραπαίει από την αδυναμία αυτορρύθμισης όταν η απληστία του φτάνει και ξεπερνάει τα όρια, ο διεθνισμός υποχωρεί μπροστά στην ορμή και την αγανάκτηση του λαικισμού, το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα πλησιάζει στην έκρηξη, η Αγγλίδα Πρωθυπουργός μιλάει κατά των απάτριδων κερδοσκόπων (αν είναι δυνατόν, η Αγγλίδα από τον κόσμο όλο), τύποι σαν τον Ντόναλντ Τραμπ διεκδικούν τον ρόλο του πλανητάρχη και η εναλλακτική επιλογή της Χίλαρι Κλίντον είναι σχεδόν εξίσου τρομακτική και το χειρότερο, δεν εμφανίζεται πουθενά ένας νέος Μπόμπ Ντύλαν, ένας Ντεήβιντ Μπόουι, ένας Τζων Λένον, κάποιος τέτοιος - ποιητής πλέον - να ερμηνεύσει την αλλαγή, να δώσει μια κατεύθυνση. Βέβαια, όλοι αυτοί την κατεύθυνση την έχουν δώσει ήδη, ο πρώτος με το Times are a Changing, ο τρίτος με το Imagine και ο δεύτερος με το Starman και με άλλα πολλά. 

Η ερμηνεία της κατάστασης υπάρχει, η κατεύθυνση υπάρχει, αλλά χρειάζεται ίσως μια φρέσκια επανάληψη με σύγχρονο τρόπο. 

Προσωπικά πιστεύω οτι όλα όσα έπρεπε να ειπωθούν, όλα όσα πρέπει να ξέρουμε, τα έχουν πεί οι αρχαίοι, τα ξαναείπε ο Σαίξπηρ με άλλα λόγια και τα ξαναείπαν όλοι αυτοί της δεκαετίας του ’70 μέσω των τραγουδιών τους. Κάποιος φαντάζομαι θα βρεθεί να τα ξαναπεί με πιο σύγχρονο στυλ για να τα υιοθετήσουν και οι νεώτεροι. 

Πάντως η απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον ρέμπελο τραγουδοποιό Ντύλαν δειχνει οτι ο κόσμος που αλλάζει, παρόλο που νοιώθει μπερδεμένος, αντιλαμβάνεται οτι με τις διαχωριστικές γραμμές της πλάκας, πχ άλλο ποιητής, άλλο τραγουδοποιός ή στιχουργός, δεν θα πάμε και πολύ μακριά και πρέπει να τις καταργήσουμε. Στο κάτω κάτω τη μάχη κατά του λαικισμού, κατά του εθνικισμού και κατά της βίας, δεν μπορούμε να τη δώσουμε με βαθυστόχαστες αναλύσεις και ελιτίστικη ποίηση, χρειάζεται κάτι που να πιάνει, ή όπως έλεγε και ο δικός μας Λογό, “γράψε κάτι που να πιάνει στη μεσαία τάξη Γιάννη”, χρειάζεται τραγούδια.