Έχοντας στέρεη νομική παιδεία, επαρκή στρατιωτική εκπαίδευση και αστείρευτο ρητορικό ταλέντο, ενσάρκωσε τις ελπίδες αντιστασιακών κινημάτων  σε όλον τον κόσμο, που αγωνίζονταν να αποτινάξουν στυγνά δικτατορικά καθεστώτα.

Έγινε είδωλο της Αριστεράς, αλλά και «κόκκινο πανί» για τις ΗΠΑ, που έβλεπαν την Κούβα ως ορμητήριο για την απειλητική εξάπλωση του κομμουνισμού σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.

Η Ουάσινγκτον επέβαλε σκληρές εμπορικές κυρώσεις και πάνω από 650 φορές προσπάθησε να δολοφονήσει ή τουλάχιστον να ανατρέψει τον Κάστρο, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να μεγαλώσει την αυταπάρνηση με την οποίαν τον αγαπούσαν και τον στήριζαν οι Κουβανοί.

Αυτάρεσκα ο Φιντέλ ανταπέδιδε αυτήν την αφοσίωση με τον δικό του τρόπο, μιλώντας στα πλήθη για ώρες ολόκληρες. «Πατρίδα ή θάνατος» ήταν το σύνθημά του. «Θα νικήσουμε», απαντούσαν εν χορώ οι αφοσιωμένοι οπαδοί.

Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό: Οι Αμερικανοί έστρωναν εκατομμύρια δολάρια στα πόδια του τρεις φορές Ολυμπιονίκη και μεγαλύτερου πυγμάχου όλων των εποχών Τεόφιλο Στήβενσον για να τον κάνουν επαγγελματία, αλλά, εκείνος δείχνοντας ότι υπάρχει και άλλος δρόμος παρέμεινε πιστός στον Κάστρο και την Επανάσταση.

Ο «Λίδερ Μάξιμο»  κυβέρνησε τη χώρα του με σιδηρά πυγμή από την Επανάσταση του 1959 και αψήφησε την αμερικανική υπερδύναμη για περισσότερο από μισό αιώνα.

Στα χέρια του και παρά το ανελέητο εμπάργκο των ΗΠΑ, η Κούβα κατάργησε τον αναλφαβητισμό και την παιδική θνησιμότητα και παρά την φτώχεια της, κατάφερε να έχει υποδειγματικές επιδόσεις στην Εκπαίδευση, την Ιατρική και τον Αθλητισμό.  

Το 2011 εγκατάλειψε και τις τελευταίες επίσημες αρμοδιότητές του, παραχωρώντας το αξίωμα του πρώτου γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας στον  αδελφό του Ραούλ, ο οποίος ήταν δεύτερος στην ιεραρχία του κόμματος από την ίδρυσή του το 1965.

Ο θάνατός του, δύο χρόνια μετά την ιστορική ανακοίνωση  της προσέγγισης ανάμεσα στην Κούβα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής, της εποχής του Ψυχρού Πολέμου που οδήγησε τον κόσμο στο χείλος της πυρηνικής σύγκρουσης στη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων τον Οκτώβριο του 1962.

«Σύντομα θα κλείσω τα 90. Σύντομα θα γίνω σαν όλους τους άλλους. Για όλους μας έρχεται κάποτε η ώρα μας».

Με τα λόγια αυτά ο Φιντέλ Κάστρο είχε κλείσει το Έβδομο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας στις 19 Απριλίου 2016, όταν με μια σύντομη ομιλία, μακριά από τις θρυλικές πολύωρες ομιλίες του παρελθόντος, προετοίμασε τους παρευρισκομένους, αλλά και τους συμπατριώτες του για το ενδεχόμενο τέλος του.

«Ίσως αυτή να είναι μια από τις τελευταίες φορές που σας μιλώ σε τούτη την αίθουσα», είχε πει τότε ο Φιντέλ, προκαλώντας συγκίνηση  και δάκρυα.

Συντριμμένοι οι Κουβανοί αποχαιρετούν σήμερα εκείνον που φώτισε όσο κανείς άλλος και πυρπόλησε τις καρδιές και την φτωχική ζωή τους.