1.«Δον Κιχώτης»,Μικέλ ντε Θερβάντες,φυλακές Σεβίλλης, εκδ. 1605

Ο λόγος για ένα από τα πλέον κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο πρωτότυπος τίτλος του έργου ήταν «El ingenioso hidalgo Don Qvixote de la Mancha» το οποίο σημαίνει «Ο ευφάνταστος ευπατρίδης Δον Κιχώτης της Μάντσας». Είναι το πρώτο μυθιστόρημα που εκτυπώθηκε με το πρώτο μέρος του να κυκλοφορεί το 1605 και το δεύτερο, δέκα χρόνια αργότερα. Μιλά για τις περιπέτειες του αγρότη Αλόνσο Κιχάνο, ο οποίος παίρνοντας αφορμή από διάφορα αναγνώσματα της εποχής πιστεύει πως είναι ιππότης και «αυτοονομάζεται» Δον Κιχώτης. Ξεκινά τα ταξίδια του πάνω σε ένα ασθενικό άλογο ενώ αργότερα στις περιηγήσεις του το παρών θα δώσει επίσης ο γείτονας του, Σάντσο Πάντσα.

Ο τόπος που ο Μικέλ Θερβάντες έγραψε το βιβλίο έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας. Μια αναφορά του συγγραφέα στον πρόλογο του πρώτου μέρους είναι αρκετή για να μας κάνει να καταλάβουμε πως η συγγραφή μεγάλου μέρους του έργου έγινε την περίοδο που ο Θερβάντες ήταν κρατούμενος στις φυλακές της Σεβίλλης εκτίοντας ποινή για το αδίκημα της κατάχρησης. Αυτό καθώς ο Θερβάντες αντιμετώπιζε συχνά οικονομικά προβλήματα πριν καταξιωθεί στο χώρο του.

2. «Ζουστίν», Μαρκήσιος ντε Σαντ,φυλακές Βαστίλης, εκδ. 1791

Ο Ντονασιέν Αλφόνς Φρανσουά Κόμης ντε Σαντ (1740-1814) ή αλλιώς ο «Θεϊκός Μαρκήσιος» είναι γνωστός όχι μόνο για το συγγραφικό του έργο αλλά και για τις ηδονιστικές του θεωρήσεις. Ο ίδιος καθιέρωσε τον όρο «σαδισμός», ενώ οι σεξουαλικές του προτιμήσεις, με έμφαση την πρόκληση φόβου και πόνου στους συντρόφους του προκαλούσαν τις αντιδράσεις. Πολλά από τα έργα του έχουν χαρακτηριστεί πορνογραφικά, ενώ η φιλοσοφία του προάγει την πλήρη απελευθέρωση από κάθε νομικό ή ηθικό περιορισμό.

Ο ίδιος κατέληξε στις φυλακές της Βαστίλλης εξαιτίας κατηγοριών για σοδομισμό, δηλητηριάσεις κτλ. Κατά την κατάλυση της Βαστίλλης, τις πρώτες ημέρες της Γαλλικής Επανάστασης (1789) αφέθηκε ελεύθερος αλλά μόνο για να μεταφερθεί αμέσως μετά στο ίδρυμα φρενοβλαβών του Σαρεντόν. Η συγγραφή του έργου «Ζουστίν» έγινε κατά την κράτησή του στις φυλακές ενώ κατά τον εγκλεισμό στο Σαρεντόν έγγραψε το «120 μέρες στα Σόδομα» και το «Διάλογος μεταξύ Ιερέα και Μελλοθάνατου». Το «Ζουστίν» εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1791 ενώ ο Μαρκήσιος απεβίωσε το 1814, παραμένοντας μέχρι τότε έγκλειστος στο ίδρυμα φρενοβλαβών.

3. «De Profundis»,Όσκαρ Ουάιλντ, φυλακές Reading, εκδ. 1905

Ο Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, δραματουργός και ποιητής Όσκαρ Ουάιλντ είναι γνωστός για τα ευφυολογήματά του και τον σκανδαλώδη βίο του - κυρίως εξαιτίας των σεξουαλικών του προτιμήσεων που ήταν ποινικά κολάσιμες στην εποχή του. Όταν βρισκόταν στο απόγειο της φήμης του μήνυσε τον Μαρκήσιο του Κουίνσμπερι, πατέρα του εραστή του, αλλά κατά τη διάρκεια της δίκης παρουσιάστηκαν στοιχεία σε βάρος του Ουάιλντ ο οποίος αναγκάστηκε να αποσύρει τις κατηγορίες και επιπροσθέτως συνελήφθη με την κατηγορία του σοδομισμού.

Κατά τις δίκες που ακολούθησαν κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια καταναγκαστικά έργα. Το διάστημα της κράτησής του στις φυλακές Reading, έγραψε μια επιστολή 80 σελίδων, η οποία απευθυνόταν στον εραστή του, Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας. Σε αυτή αποτυπώνεται όλη η ψυχοσύνθεση του Ουάιλντ με ένα μοναδικό τρόπο. Ο συγγραφέας δεν είχε πρόθεση να εκδοθεί η επιστολή φέροντας μάλιστα τον τίτλο De Profundis- που σημαίνει Εκ βαθέων, φράση που προέρχεται από τον Ψαλμό 130.1 «Εκ βαθέων εκέκραξά Σοι, Κύριε»). Ωστόσο εκδόθηκε το 1905 με αυτό τον τίτλο. Ο δε συγγραφέας πέθανε άπορος στο Παρίσι , τον Νοέμβριο του 1900, σε ηλικία 46 ετών.

4. «Ο αγών μου», Αδόλφος Hitler, φυλακές Landsberg, εκδ. 1925

Ο Αδόλφος Χίτλερ πριν καταφέρει να αναδειχθεί σε Φύρερ του Γ’ Ράιχ είχε κριθεί ένοχος για συμμετοχή στο «πραξικόπημα της μπυραρίας» αφού τον Νοεμβρίου του 1923 μαζί με μερικούς ένοπλους έκανε έφοδο σε μια μπιραρία της Βαυαρίας και μαζί με τον εθνικιστή Γκούσταβ Καρ συζήτησαν ανοιχτά την ανατροπή της κυβέρνησης. Την επόμενη ο Χίτλερ επιτέθηκε στο Βαυαρικό Υπουργείο Στρατιωτικών αλλά το πραξικόπημα ανετράπη και ο Χίτλερ συνελήφθη και καταδικάστηκε σε πενταετή ποινή φυλάκισης. Εξέτισε ωστόσο, περίπου ένα χρόνο.

Όταν ήταν φυλακισμένος στο Landsberg, εκμεταλλεύτηκε το χρόνο του και έγραψε το πρώτο μέρος του βιβλίου του «Ο Αγών μου» (Μein Kampf) μαζί με τον Ρούντολφ Ες (Rudolf Hess), ενώ το δεύτερο μέρος γράφτηκε μετά την αποφυλάκισή του. Το πρώτο κυρίως μέρος του βιβλίου μπορεί να χαρακτηριστεί αυτοβιογραφικό ενώ στο σύνολο που πονήματος του, περιγράφονται αναλυτικά οι αρχές και η ιδεολογία του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού – Ναζισμού, οι αγαπημένες θεωρίες συνωμοσίες του Χίτλερ, η ανάγκη για την εκπόνηση του μεγάλου «φυλετικού αγώνα» και την εξόντωση των Μπολσεβίκων αλλά και της πλήρους κατάλυσης της Δημοκρατίας.

Αρχικά ο Χίτλερ ήθελε το βιβλίο να φέρει τον τίτλο «Τεσσεράμισι χρόνια αγώνα ενάντια στο ψέμα, τη βλακεία και τη δειλία». Το βιβλίο εκδόθηκε πρώτη φορά το 1925 και μέχρι το 1934 πούλησε 40.000 αντίτυπα και μέχρι το τέλος του πολέμου 10.000.000. Ο δε Χίτλερ, λόγω συστηματικής φοροδιαφυγής για τα συγγραφικά του δικαιώματα, έφτασε να οφείλει 405.500 μάρκα (σημερινά 6 εκατομμύρια ευρώ), τα οποία και παραγράφηκαν όταν έγινε Καγκελάριος. Δυστυχώς το συγκεκριμένο...συγγραφικό έργο αποτελεί μέχρι σήμερα την αδιαμφισβήτητη βίβλο των απανταχού Ναζιστών.

5. «Γράμματα από τη Φυλακή», Αντόνιο Γκράμσι,φυλακές Regina, εκδ. 1947

Το όνομα του Ιταλού φιλοσόφου, συγγραφέα και πολιτικού Αντόνιο Γκράμσι (1891 -1937), έχει συνδεθεί με τον ευρύτερο πολιτικό χώρο της Αριστεράς. Από τη νεαρή ηλικία ενστερνίστηκε τη σοσιαλιστική ιδεολογία και σύντομα αναδείχθηκε σε ανώτατο καθοδηγητικό στέλεχος του σοσιαλιστικού κόμματος ενώ έγραφε και στην εφημερίδα- όργανο του κόμματος «Εμπρός» την ίδια περίοδο μάλιστα με τον Μπενίτο Μουσολίνι ο οποίος τότε δήλωνε οπαδός του σοσιαλισμού. Το 1921 ο Γκράμσι ίδρυσε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας το οποίο όμως τέθηκε εκτός νόμου με την άνοδο του φασισμού στη χώρα.

Οι ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος συνελήφθησαν. Μεταξύ αυτών και ο Γκράμσι ο οποίος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 20 ετών. Ωστόσο δεν εγκατέλειψε την ιδεολογία του ούτε και το αγώνα, ο οποίος συνεχίστηκε μέσα από τη φυλακή Regina όπου έγραφε διαρκώς, με απώτερο στόχο ένα συγγραφικό έργο το οποίο θα παρουσίαζε όλα τα θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα του εργατικού κινήματος και τα εθνικά και πολιτιστικά προβλήματα της Ιταλίας. Το έργο του δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας της επιδείνωσης της υγείας του και τελικά πέθανε στη φυλακή τον Απρίλιο του 1937. Το «Γράμματα από τη Φυλακή», εκδόθηκε το 1947 και περιλαμβάνει επιστολές κατά τη διάρκεια κράτησής του. Σε αυτές, όπως έχουν σχολιάσει αρκετοί κριτικοί, γίνονται εμφανή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, η ηθική και η εντιμότητα που τον διέκρινε, η επιμονή του και η προσήλωση του στα ιδεώδη στα οποία αφιέρωσε τη ζωή του.