Καμία δουλειά δεν είναι ίδια με την άλλη. Υπάρχουν αντικείμενα εργασίας στα οποία το περιεχόμενο της ευθύνης που αναλαβμάνει ο επαγγελματίας έχει βαρύνουσα σημασία. Το λάθος ενός χειρουργού για παράδειγμα, δεν έχει την ίδια βαρύτητα με το λάθος ενός ταμία σε σούπερ μάρκετ. Ένας λογιστής από την άλλη, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μπορεί να διορθώσει τυχόν λάθος καταχώρηση ενός ποσού, ο οδηγός ενός σχολικού λεωφορείου δεν μπορεί να επαναφέρει, τις συνέπειες, μιας λάθος τιμονιάς.

Πώς μπορεί όμως τελικά ένα εργασιακό σύστημα να αξιολογήσει την ψυχική ικανότητα ή κατάσταση του κάθε επαγγελματία χωρίς να επεμβαίνει στα προσωπικά του δεδομένα. Με ποιο τρόπο μπορεί ένας εργοδότης να διασφαλίσει ότι δίνει το τιμόνι, το πιλοτήριο, ή τα κλειδιά ενός πυρηνικού εργοστασίου σε έναν καθ’ όλα υγιή πνευματικά εργαζόμενο;

Το 28% των Ευρωπαίων έχει ή είχε τον τελευταίο χρόνο προβλήματα όπως κατάθλιψη, κατάχρηση ουσιών, ή αγχώδεις διαταραχές, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Αντίστοιχα είναι και τα ποσοστά στις ΗΠΑ. Ποιος είναι αυτός όμως που θα καθορίσει την έκταση του προβλήματος και εάν αυτό μπορεί να σταθεί εμπόδιο. Και από ποιο σημείο αυτό συνιστά διάκριση μεταξύ εργαζομένων και όχι προστασία ανθρώπινων ζωών.

Η νομοθεσία μέχρι σήμερα, καλύπτει στον μεγαλύτερο βαθμό τον εργαζόμενο, απαγορεύοντας στον υποψήφιο εργοδότη πρόσβαση σε ιατρικά δεδομένα. Επιτρέπει όμως στον εργοδότη να προχωρήσει σε δικές του αξιολογήσεις είτε σωματικές είτε ψυχικές, του εργαζομένου που μπορούν να καθορίσουν το εάν θα προχωρήσει στην πρόσληψη ή όχι.

Ειδικοί επισημαίνουν ότι σε περίπτωση που επιβληθεί κάποια απαγόρευση στην πρόσληψη ατόμων που έχουν παρουσιάσει κάποια ψυχική διαταραχή στο παρελθόν, θα αποτρέψει εργαζομένους από το να αναζητήσουν ψυχιατρική ή ψυχολογική υποστήριξη ακόμα και εάν αισθανθούν ότι τους είναι απαραίτητη. Η στοχοποίηση των πασχόντων από ψυχικές νόσους, μπορεί να τις επαναφέρει ως θέμα ταμπού, προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερα δείνα στους πάσχοντες οι οποίοι δεν θα αναζητούν, άρα ούτε θα δέχονται, την απαιτούμενη βοήθεια, υπό τον φόβο της απόλυσης.

Ποια όμως είναι η χρυσή τομή στην οποία ούτε στιγματίζεται ο εργαζόμενος, ούτε παραβιάζονται τα προσωπικά του δεδομένα συλλήβδην από τον κάθε υποψήφιο εργοδότη, ούτε όμως τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια όσων αφήνονται στα χέρια κάποιου επαγγελματία;

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Παρόμοια είναι η νομοθεσία και στη χώρα μας όπου ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης στο ιατρικό ιστορικό του εργαζομένου. Δικαιούται ωστόσο ο εργοδότης, ή ακόμα και ο υποψήφιος εργοδότης να ζητήσει από τον υπάλληλό του να υποβληθεί σε ιατρικές ή ψυχιατρικές εξετάσεις. Δικαιούται επίσης να αρνηθεί στον εργαζόμενο την πρόσληψη εάν εκείνος δεν υποβληθεί στον ιατρικό έλεγχο.

Τα ψυχομετρικά τεστ, οι ιατρικές και ψυχιατρικές αξιολογήσεις είναι προϋπόθεση για την πρόσληψη εργαζομένων στην πλειονότητα των πολυεθνικών επιχειρήσεων σε όποια χώρα και εάν δραστηριοποιούνται ακόμη και στην Ελλάδα. Οφείλουν φυσικά, σύμφωνα με τη νομοθεσία, να ενημερώσουν τον εργαζόμενο εκ των προτέρων για την υποχρέωση υποβολής σε εξετάσεις, διαδικασία στην οποία εκείνος με τη σειρά του συναινεί εγγράφως. Παράλληλα, δεν υπάρχει συγκεκριμένη πρόβλεψη από το νόμο όσον αφορά την παρουσία ψυχικής νόσου σε υποψήφιο εργαζόμενο, η οποία να δεσμεύει τον εργοδότη όσον αφορά στον τρόπο αντιμετώπισης του εργαζομένου ή τις υποχρεώσεις του απέναντί του. Παραμένει στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη να αποφασίσει.