Ο κάθε καφές έχει το όνομά του. Τα επίσημα ονόματα που ακούγονται περισσότερο είναι: με ολίγη (τρεις κουταλιές καφέ + μισή κουταλιά ζάχαρη. Αυτός ο καφές ονομάζεται επίσης: ναι-και-όχι), βαρήγλυκος (τρεις κουταλιές καφέ + τέσερεις ζάχαρη), πολλά βαρήγλυκος (τέσερεις κουταλιές καφέ + έξι ζάχαρη), ελαφρύς γλυκός (μιάμιση κουταλιά καφέ + πέντε ζάχαρη), οθωμανικός (τρεις κουταλιές καφέ + έξι ζάχαρη. Με πολλές-πολλές φουσκάλες είναι πιο βραστός απ’ τον γλυκήβραστο), γλυκήβραστος (τρείς κουταλιές καφέ + έξι ζάχαρη. Σηκώνεις το μπρίκι για να κάνει ο καφές κάμποσες φουσκάλες), μέτριος (τρεις κουταλιές καφέ + δύο ζάχαρη), μέτριος βαρύς (τρεις κουταλιές καφέ + τρεις κουταλιές ζάχαρη), μέτριος βραστός (τρεις κουταλιές καφέ + τρεις ζάχαρη. Σηκώνεις το μπρίκι για να γίνουν φουσκάλες. Αυτός ο καφές λέγεται και βραστός-και-όχι), βαρύς σε μισό (τρεις κουταλιές καφέ + έξι ζάχαρη σε μισό φλιτζάνι νερό. Αυτός ο καφές είναι πηχτός σα γιαούρτι), σκέτος (τρεις κουταλιές καφέ, διόλου ζάχαρη).
Ο ταμπής (yedek) είναι ο παρασκευαστής των καφέδων, ο ειδικός εκείνος μάστορας που ψήνει τους καφέδες πίσω απ’ τον πάγκο των καφενείων
Μερικοί πίνουν τον καφέ τους σε κρασοπότηρο, την ώρα που κάποιοι άλλοι ζητούν διπλό καφέ, σε χοντρό νεροπότηρο. Πολλοί ναυτικοί ρουφάνε τον καφέ τους σε ποτήρι, ενώ συχνά ρίχνουν μέσα και λίγο κονιάκ. Οι Σμυρνιοί βάζουν στον καφέ ταχίνι, ενώ οι καλόγεροι στα μοναστήρια στάζουν μες στο μπρίκι δυο-τρεις σταγόνες ούζο. «Ο αγιορείτικος καφές (με άρωμα ούζου) μου θυμίζει, συνειρμικώς, τα μερακλίδικα κεφτεδάκια της Σμύρνης, που στη ζύμη τους (εκτός από άφθονα μπαχαρικά και χόρτα αρωματώδη) βάζουν και ελάχιστο ρακί», λέει ο Ηλίας Πετρόπουλος στο βιβλίο του.
O θεριακλής αγαπάει τον βαρύ και σέρτικο καφέ
Στο βάθος των παλιών καφενέδων υπήρχε - και υπάρχει - ο πάγκος, με τα γλυκά κουταλιού και τις μποτίλιες με ειδικά επιστόμια. Πίσω από τον πάγκο, ακουμπισμένο στον τοίχο, το τζάκι. Εκεί δουλεύει ο ταμπής με γυρισμένες τις πλάτες προς τη σάλα. Η δουλειά του άρχιζε ουσιαστικά τα μεσάνυχτα. Λίγο πριν κλείσει ο καφενές- καθάριζε επιμελώς το τζάκι, το γέμιζε με κάρβουνα που τα είχε κοπανήσει μ’ ένα τούβλο, τα έβρεχε πολύ καλά, μετά έβαζε μπρος-μπρος στο τζάκι αρκετά αναμμένα και τα σκέπαζε όλα με στάχτη. Κάλυπτε τα πλάγια του σωρού με δυο χρυσόχαρτα (για να κρυφοδουλεύει η φωτιά) και μετά έφραζε την μπούκα του τζακιού με μια λαμαρινούλα.Το ψήσιμο του τούρκικου καφέ παίζει καθοριστικό ρόλο. Καλός ταμπής είναι και ο υπομονετικός. Για να γίνει ένας καφές μερακλίδικος πρέπει να ψηθεί σε σιγανή φωτιά, σχεδόν επί είκοσι λεπτά της ώρας. Ταυτοχρόνως, ο ταμπής πρέπει να ανακατώνει, σιγά-σιγά, τον καφέ, άλλοτε γυρίζοντας το ξυλαράκι κι άλλοτε χτυπώντας το, πολύ ελαφρά, στον πάτο του μπρικιού. Τότε μόνον χυλώνει ο καφές. Γιατί, το ψήσιμο του καφέ είναι εξίσου δύσκολο με το ψήσιμο του σαλεπιού…
Με καφέ σου τάζω εγώ
Πλούτη, παντριά,
Κι ο καφές μου ναν’ καλά
Κι ούλα παν’ καλά
Μέσα στον καφέ
Βρίσκεις ό,τι θες
Πλούτη, νιάτα, παντριές,
Κι αγάπες περισσές.
Έχω μουστεροί πολλοί
Πούναι πεσιντζοί
Και φωνάζουν σαν τρελοί
Γιαβρούμ καφετζή!
Τυπικός καφενές στην ΙσταμπούλΜια σπάνια φωτογραφία, Θεσσαλονίκη, 1916
Καφενεδάκι στο Κορδελιό της Σμύρνης γύρω στα 1920
Kαφενείο στο Πυργί Χίου, Φωτογραφία του J. Lacarriere, 1966
Καφεζυθοπωλείο στην Άμφισσα (4-1-1975)
Καφενείο στο Αλγέρι
Ο Καραγκιόζης καφετζής του Παναγιώτη Μιχόπουλου
Καφενεδάκι στην Αίγυπτο
Aραπάδες σε καφενείο του Οράν
Καφενείο στην Ισταμπούλ, 1910
Το καφενεδάκι στην Ισταμπούλ, γύρω στο 1900
Καφενεδάκι στη Χώρα της Τζιάς (12-4-1975)
Σύγχρονη διαφήμιση κάποιας μάρκας καφέ
Καφενεδάκι στην Ερμούπολη (5-4-1975)
Καφενείο στην Αθήνα. Φωτογραφία της Claudine Langille, 1973
Στη Χώρα της Τζιάς (12-4-1975)
Μια σπάνια φωτογραφία-Θεσσαλονίκη, 1890
Καφενείο στο Αλγέρι, γύρω στο 1900
Τουρκάλες χανούμισες-τσιμπούκι και καφές
Τυπικός καφενές στην Ισταμπούλ
Μια σπάνια φωτογραφία, Θεσσαλονίκη, 1916
Καφενεδάκι στο Κορδελιό της Σμύρνης γύρω στα 1920