Τα περισσότερα από τα μαθήματα αυτά, είναι υποχρεωτικά, εξεταζόμενα και αποτελούν μέρος του προγράμματος σπουδών για τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Επίκεντρο αυτών των δράσεων επιστημονικής εκπαίδευσης είναι το νησιωτικό σύμπλεγμα των Λειψών, καθώς και το νησί της Σάμου, όπου βρίσκεται η κύρια ερευνητική βάση του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος».

Πέρα από τη μελέτη της σημαντικής νησιωτικής βιοποικιλότητας, τόσο της Σάμου όσο και των μικρών νησιών της βορείου Δωδεκανήσου, οι εκπαιδευτικές δράσεις φέτος έχουν ένα πολύ σημαντικό αντικείμενο που προσελκύει τα πανεπιστήμια, κολέγια και σχολεία στο νησί των Λειψών.

Αυτό είναι ένα νέο έργο παγκόσμιας σημασίας που στοχεύει στη δημιουργία ενός μοναδικού στον κόσμο «Φυσικού Θαλάσσιου Καταφυγίου», που όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Ινστιτούτο, «επίκεντρο του οποίου θα αποτελεί ένα νοσοκομείο θαλάσσιων ζώων και θα απαρτίζεται από χερσαίες αλλά και θαλάσσιες εγκαταστάσεις, όπου τα τραυματισμένα ή άρρωστα ζώα θα έχουν τη δυνατότητα να αναρρώσουν σε φυσικές, ημι-ελεύθερες συνθήκες.»

Η ανάπτυξη αυτής της εθνικής σημασίας δράσης, γίνεται με την υποστήριξη διακεκριμένων επιστημόνων από όλο τον κόσμο, και με τη στενή συνεργασία του δήμου Λειψών.

Η συνολική δράση του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος συμβάλλει στην επίλυση των πολυάριθμων προβλημάτων που ταλανίζουν επί δεκαετίες το περιβάλλον των ελληνικών θαλασσών και νησιών, μέσα από την έρευνα και τις στοχευμένες δράσεις προστασίας, που υλοποιούνται σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες.

Το Αρχιπέλαγος έχοντας επενδύσει με ιδίους πόρους σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και τεχνογνωσία, προσφέρει στους φοιτητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρακτική εμπειρία στα πεδία της έρευνας και της περιβαλλοντικής προστασίας.