Το δάσος Yatir στο σημερινό Ισραήλ είναι μια εξ’ ολοκλήρου φυτεμένη δασική έκταση. Βρίσκεται στην περιοχή της ερήμου που οι Παλαιστίνιοι αποκαλούν Naqab και οι Ισραηλινοί Negev. Τα τέσσερα εκατομμύρια δέντρα που απαρτίζουν το δάσος από το Εβραϊκό Εθνικό Ταμείο (JNF) ξεκίνησαν να φυτεύονται τη δεκαετία του 1960, στο πλαίσιο μιας μακρόχρονης εκστρατείας που προωθούσε τη δενδροφύτευση στους Εβραίους των Ηνωμένων Πολιτειών ως ευεργετική πράξη για το περιβάλλον και ως τρόπο να τιμήσουν τη μνήμη αγαπημένων τους προσώπων.

Στην πραγματικότητα, όπως περιγράφει το περιοδικό +972, οι δασεργάτες του JNF συνοδεύονταν πάντα από τη στρατιωτικοποιημένη ισραηλινή αστυνομία, οπλισμένη με σφαίρες από καουτσούκ και δακρυγόνα. Κι αντί περιβαλλοντικού έργου οι παρεμβάσεις είχαν ως κύριο μέλημα να εκτοπίσουν τους Βεδουίνους, τις κτηνοτροφικές αραβικές φυλές, που ζούσαν εκεί όπου σήμερα βρίσκονται τα δέντρα.

Από το 1948, η ισραηλινή κυβέρνηση χρησιμοποιούσε τη φύτευση δέντρων, για να ξεριζώσει παλαιστινιακές κοινότητες όπως η Atir, για να περιορίσει βίαια την ανάπτυξη άλλων και για να αποκρύψει στοιχεία για άλλες που έχουν ήδη καταστραφεί. Στην πορεία, οργανώσεις όπως το JNF βοήθησαν τόσο στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων όσο και στο ξέπλυμα τους σε ανυποψίαστους συνεισφέροντες.

Από την εποχή της Νάκμπα, η αναδάσωση χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τη διευκόλυνση του εκτοπισμού και την απαλλοτρίωση των παλαιστινιακών εδαφών, λέει η Myssana Morany, δικηγόρος στο Νομικό Κέντρο Adalah για τα Δικαιώματα των Αραβικών Μειονοτήτων στο Ισραήλ. (Νάκμπα σημαίνει καταστροφή στα αραβικά κι είναι ο τρόπος με τον οποίο οι Παλαιστίνιοι αναφέρονται στον εκτοπισμό τους από τις σιωνιστικές δυνάμεις το 1948).

Ο εκτοπισμός των Παλαιστινίων μέσω της ισραηλινής αναδάσωσης παίρνει πολλές μορφές, όπως περιγράφει η Morany. Αμέσως μετά τη Νάκμπα, οι Σιωνιστές χρησιμοποίησαν τα δέντρα για να κρύψουν τα ερείπια των κατεστραμμένων παλαιστινιακών κοινοτήτων και να αποθαρρύνουν τους εκτοπισμένους κατοίκους τους να επιστρέψουν. Όσες παλαιστινιακές κοινότητες είχαν απομείνει ακόμα όρθιες, σε κάποιες περιπτώσεις έφτασαν να βρίσκονται περικυκλωμένες από «καταφύγια της φύσης», επιτρέποντας στο κράτος να κατάσχει ιδιωτική παλαιστινιακή γη για δήθεν δημόσια χρήση, ενώ ταυτόχρονα εμπόδιζε τη μελλοντική ανάπτυξη αυτών των κοινοτήτων.

Η Ισραηλινή Αρχή Γης και το JNF επιδόθηκαν και πρόσφατα σε ένα όργιο φύτευσης στη Naqab, εκτοπίζοντας κοινότητες Βεδουίνων όπως η Atir, οι κάτοικοι των οποίων έχουν γίνει "καταπατητές" εκεί όπου κάποτε ζούσαν ή εργάζονταν, καθώς θεωρείται πλέον κρατική γη. Συνολικά, το JNF καυχιέται ότι έχει φυτέψει 250 εκατομμύρια δέντρα στο Ισραήλ και συνεχίζει να ζητάει σε περίοπτη θέση δωρεές για να φυτέψει περισσότερα στην ιστοσελίδα του.

Ένας διαδραστικός χάρτης που δημιουργήθηκε από την Adalah και την Bimkom, ισραηλινή οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εντοπίζει τις κοινότητες των Βεδουίνων στη Naqab που εξακολουθούν να απειλούνται από την ισραηλινή κυβέρνηση. Μετά τη Νάκμπα, η πλειονότητα των κοινοτήτων των Βεδουίνων στο Ισραήλ εξαναγκάστηκαν να ζουν σε καταυλισμούς εντός μιας κλειστής στρατιωτικής περιοχής, γνωστής ως Siyag, στερούμενοι βασικών υπηρεσιών και υποδομών.

Μέχρι σήμερα, η ισραηλινή κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει επίσημα μόλις 12 από τις κοινότητες των Βεδουίνων στο Siyag, αφήνοντας τις υπόλοιπες τριάντα τέσσερις υπό τη συνεχή απειλή έξωσης και κατεδάφισης. Τουλάχιστον εννέα βρίσκονται υπό άμεση απειλή, πράγμα που σημαίνει ότι οι διαδικασίες έξωσης ή κατεδάφισης έχουν ήδη ξεκινήσει. Οι κοινότητες αυτές μπορεί να εκτοπιστούν με διάφορες προφάσεις από την ισραηλινή κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων των έργων αναδάσωσης.

Ενώ το JNF προβάλλει τα περιβαλλοντικά οφέλη των έργων αναδάσωσης ως αναζωογόνηση του εδάφους, πρόληψη των πλημμυρών και καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω της δέσμευσης άνθρακα, ακόμη και αυτό φαίνεται να είναι αναληθές. Όπως επισημαίνουν περιβαλλοντολόγοι το δάσος Yatir έχει εξαφανίσει ένα ποικιλόμορφο οικοσύστημα για σπάνια είδη και μπορεί στην πραγματικότητα να επιταχύνει την κλιματική αλλαγή, καθώς συγκρατεί περισσότερη θερμότητα από όση η έρημος αντανακλούσε προηγουμένως στο διάστημα. Σύμφωνα με τη Morany, η Εταιρεία Προστασίας της Φύσης στο Ισραήλ, η μεγαλύτερη μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση στη χώρα, έχει επίσης υποστηρίξει ότι τα έργα αναδάσωσης στο Naqab πρέπει να σταματήσουν, λέγοντας ότι αποτελούν σημαντική απειλή για τη μοναδική βιοποικιλότητα της γης.

Δικαστής υπερασπίστηκες τους εκτοπισμούς επικαλούμενος τη... Βίβλο

Η ισραηλινή αναδάσωση δεν περιορίζεται ούτε στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα του Ισραήλ. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Akevot, το οποίο παραπέμπει σε εσωτερικά έγγραφα του JNF από το 1987, ο οργανισμός φυτεύει επίσης στη Δυτική Όχθη εδώ και δεκαετίες, προκειμένου να αποτρέψει τους Παλαιστίνιους από το να χρησιμοποιήσουν με άλλο τρόπο γη που θα μπορούσε να μετατραπεί σε παράνομους ισραηλινούς οικισμούς στο μέλλον.

Η Adalah έχει προσπαθήσει να αποτρέψει περαιτέρω έργα αναδάσωσης, καθώς και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων γενικότερα, μέσω νομικών οδών στο Ισραήλ, αλλά είχε μικρή επιτυχία, σύμφωνα με τη Morany. Κατ' αρχάς, υπάρχει διάχυτος δισταγμός των Παλαιστινίων να προσφύγουν στο νομικό σύστημα του Ισραήλ, το οποίο συχνά αποφαίνεται εναντίον τους, καθιερώνοντας μια δυσμενή απόφαση, αν προηγουμένως υπήρχε τουλάχιστον νομική αβεβαιότητα.

Επιπλέον, η Morany κατηγορεί ότι, όταν παρουσιάζονται σαφείς αποδείξεις και ισχυρές νομικές αξιώσεις για παλαιστινιακή ιδιοκτησία, τα ισραηλινά δικαστήρια καταφεύγουν σε παραθυράκια, όπως η αυθαίρετη επαναταξινόμηση έργων αναδάσωσης ως γεωργικών έργων, τα οποία κρίνονται από ισραηλινούς γραφειοκράτες, πολιτικούς και μέλη του JNF πίσω από κλειστές πόρτες. Υπάρχει επίσης παγιωμένος σιωνισμός στο νομικό σύστημα, όπως φαίνεται σε μια υπόθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ από το 2010, στην οποία ένας από τους δικαστές υπερασπίστηκε την αναδάσωση αναφερόμενος εκτενώς στη Βίβλο.

Ανίκανοι να προσφύγουν στα δικαστήρια ή να υπερασπιστούν τα εδάφη τους από τους δασεργάτες που πλαισιώνονται από στρατιωτικοποιημένη αστυνομία, οι Παλαιστίνιοι συνεχίζουν να εκτοπίζονται από τα δέντρα, πολλά από τα οποία χρηματοδοτούνται από φιλανθρωπίες, αλλά φυτεύονται με κακόβουλη διάθεση. Ένα από τα λιγοστά μέσα για να αναχαιτιστεί η ισραηλινή επέλαση είναι να σταματήσει αυτή η αρωγή.

«Οι ισραηλινές αρχές και το JNF στο όνομα της οικολογίας επιχειρούν να συγκαλύψουν τα εγκλήματά τους σε όλη την ιστορική Παλαιστίνη, προκαλώντας σοβαρή ζημιά τόσο στους Παλαιστίνιους, αλλά και στο περιβάλλον», λέει η Morany. «Κι όμως, στο παρελθόν έχει υπάρξει μια περίπτωση όπου οι δωρητές αναγνώρισαν το λάθος τους και ζήτησαν συγγνώμη για τις συνέπειες των συνεισφορών τους στην αναδάσωση του JNF».

Η περίπτωση στην οποία αναφέρεται η Morany είναι το δάσος που χρηματοδοτήθηκε από εισφορές στο JNF από Εβραίους της Νότιας Αφρικής και φυτεύτηκε πάνω από το παλαιστινιακό χωριό Lubya, οι κάτοικοι του οποίου εκτοπίστηκαν κατά τη διάρκεια της Nakba. Το 2015, οι Νοτιοαφρικανοί, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους αρχικούς συνεισφέροντες στο δάσος, ζήτησαν επίσημα συγγνώμη για τον ρόλο τους στον εκτοπισμό των Παλαιστινίων στο πλαίσιο του Stop the JNF, μιας διεθνούς εκστρατείας για την αποκάλυψη της πραγματικής φύσης της ισραηλινής αναδάσωσης. Η εκστρατεία παρέχει εκπαιδευτικό υλικό και οργανωτικούς πόρους σχετικά με το JNF, τη διακοπή της αναδάσωσης και τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής της Παλαιστίνης γενικότερα. Ζητά επίσης δικές της δωρεές για τη φύτευση δέντρων - ελαιόδεντρων στη Δυτική Όχθη, για να στηρίξει τους Παλαιστίνιους αγρότες.

*Πληροφορίες-μετάφραση από το Jacobin Magazine